Περίληψη:
Η ανάγκη της διευρυμένης προστασίας του περιβάλλοντος λόγω των συνεπειών της υποβάθμισής του και λόγω της ιδιαίτερης φύσης των περιβαλλοντικών αγαθών, έχει οδηγήσει, ιδιαίτερα την τελευταία τριακονταετία, στη διαμόρφωση σε εθνικό, κοινοτικό και διεθνές επίπεδο ενός πλούσιου κανονιστικού πλαισίου, το οποίο πραγματώνει την αρχή της προστασίας του περιβάλλοντος. Αν και δεν απουσιάζουν αδυναμίες ή και αντιφάσεις, το νομοθετικό πλαίσιο ολοένα και περισσότερο αναπτύσσεται και πυκνώνει, καλύπτοντας τις βασικότερες όψεις του φυσικού περιβάλλοντος. Οι διατάξεις που αφορούν το φυσικό περιβάλλον εντάσσονται στο ελληνικό δίκαιο, κυρίως, στο δημόσιο δίκαιο και έχουν ως έρεισμα, , το άρθρο 24 του Συντάγματος. Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού θεσπίζεται συνταγματικό δικαίωμα στο περιβάλλον το οποίο έχει επιτακτική ισχύ και στρέφεται τόσο έναντι του κράτους το οποίο επιβαρύνεται με τη λήψη μέτρων για την προληπτική προστασία του περιβάλλοντος όσο και έναντι των ιδιωτών. Αντίστοιχα με την υποχρέωση της κρατικής προστασίας καθιερώθηκε και ένα ατομικό δικαίωμα στην προστασία του περιβάλλοντος, το οποίο καθιστά δικαστικά την προστασία πιο σαφή και πιο αποτελεσματική. Τον έλεγχο της εφαρμογής του αναλαμβάνουν τα δικαστήρια. Παρά το πλούσιο νομοθετικό πλαίσιο και τις φιλότιμες προσπάθειες των δικαστηρίων, ωστόσο, και ιδίως του ΣτΕ, να διασφαλίσουν την εφαρμογή του, η αποτελεσματικότητα των νομοθετικών παρεμβάσεων είναι, στην πράξη, μειωμένη. Η πραγμάτωση της προστασίας του περιβάλλοντος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη χωρίς γενικότερο προσανατολισμό νομοθέτηση, αλλά απαιτείται, κυρίως, αλλαγή των κοινωνικών και πολιτικών αξιών και προτεραιοτήτων, ώστε να πάψει το δίκαιο του περιβάλλοντος να αντιμετωπίζεται ανταγωνιστικά από την οικονομική ανάπτυξη και ώστε να σταθμίζεται με αποτελεσματικό τρόπο με άλλα συνταγματικά δικαιώματα όπως αυτό της ιδιοκτησίας.
|