Περίληψη:
Στόχος αυτού του κεφαλαίου είναι η συνοπτική παρουσίαση των βασικών σημείων της μελέτης ώστε να καταστεί ευκολότερη μια πρώτη αξιολόγηση της. Αυτός είναι κι ο λόγος που δεν αναφέρεται στον πίνακα περιεχομένων και δίδεται ξεχωριστά. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί πως λόγω της έκτασης και της φύσης του θέματος της εργασίας είναι αναγκαία μια αναλυτικότερη ματιά για να κατανοηθούν κάποιες επιμέρους έννοιες.
Εισαγωγικά επιχειρείται να μπει ο αναγνώστης στο πνεύμα της εργασίας υπογραμμίζοντας την τεράστια δύναμη που έχουν αποκτήσει τα μ.μ.ε. σήμερα ενώ ταυτόχρονα ορίζουμε τι εννοούμε με τον όρο αυτό. Παράλληλα αναφερόμαστε στους προβληματισμούς που προκαλούνται απ’ την αδιαμφισβήτητη επιρροή τους. Κλείνοντας αναφέρουμε τους σκοπούς της εργασίας και φυσικά τον θεματικό της πυρήνα, τον κατηγορούμενο και τη σχέση του με τα μ.μ.ε. υπό το πρίσμα των συνταγματικών δικαιωμάτων. Έτσι λοιπόν βλέπουμε πως από την ανθρώπινη αξία, ως μητρικό δικαίωμα γεννιόνται μια σειρά από δικαιώματα και αρχές από την κοινωνική και την πνευματική της διάσταση, που ανακλώνται τόσο στον κατηγορούμενο ( τιμή, αξιοπρέπεια, προσωπικότητα και τα επιμέρους στοιχεία τους, απαραβίαστο ιδιωτικής ζωής ) όσο και στα μ.μ.ε ( ελευθερία σκέψης, στοχασμών, ιδεών, του τύπου, της πληροφόρησης κ.λ.π.). Εδώ γίνεται ένας πρώτος λόγος για το κατά πόσο έχουμε να κάνουμε με συγκρούσεις δικαιωμάτων με την πλαστότητα του ζητήματος αυτού και την ανάγκη οριοθέτησης τους να αναδεικνύεται στην σχετική παράγραφο. Στη συνέχεια, γίνεται μια εξήγηση μερικών επιμέρους όρων που χρησιμοποιήθηκαν όπως ο κατηγορούμενος και η διαφορά του με τον ύποπτο , η υπόληψη και το πώς κατοχυρώνεται και αντίστοιχα για το τεκμήριο αθωότητας.
Στο κυρίως θέμα γίνονται παρατηρήσεις για τον τρόπο που παρουσιάζεται ο κατηγορούμενος από τα ενημερωτικά μέσα, τις ‘προτιμήσεις’ τους, πως μπορούν και έμμεσα να δημιουργήσουν κλίμα εναντίον, για την προσπάθεια δημιουργίας ενός εγκληματικού στερεοτύπου ενώ στην συνέχεια γίνονται ειδικότερες επισημάνσεις με τη χρήση επιπλέον αποσπασμάτων αναφορικά με τις υποθέσεις Δουρή και της 17 Νοέμβρη. Έχοντας εξαντλήσει το ζήτημα αυτό επιχειρείται μία διείσδυση στα βαθύτερα αίτια του, με το βάρος να πέφτει στην δημιουργία εντυπώσεων με κίνητρο το κέρδος, τον αποπροσανατολισμό του κοινού μα και το πώς αυτά μπορούν και έμμεσα να καθοδηγηθούν από τις διωκτικές αρχές. Σειρά έχουν τα αποτελέσματα της αναπαράστασης αυτής, πώς επηρεάζεται άμεσα ο κατηγορούμενος και το περιβάλλον του μα και έμμεσα μέσω της επιρροής τους στο έργο των δικαστών αρχών. Στο σημείο αυτό ερευνάται το κατά πόσο αυτή συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων του, δίχως να παραλείψουμε να χρησιμοποιήσουμε τα προαναφερόμενα παραδείγματα για επαλήθευση των παρατηρήσεων αυτών. Λογικό είναι αμέσως μετά να τονίσουμε που κατοχυρώνεται και με ποια μέσα μπορεί να προστατευθεί ο κατηγορούμενος και περιπτώσεις κολασμού των μ.μ.ε.. Πέρα από τις κινήσεις που μπορεί να κάνει ο ίδιος δίνεται σημασία και σε διατάξεις που σκοπεύουν στην προστασία του με έμφαση σε αυτή του ν.2712/93 (άρ.35) αναφορικά με την απαγόρευση προβολής της εικόνας του κατηγορουμένου κατά την προσαγωγή του. Επιπλέον η παραγγελία αυτή της Εισαγγελίας αναλύεται στην παράγραφο της νομολογίας. Επικουρικά, αναφέρουμε νομολογία και πως αντιμετωπίστηκε το ζήτημα στο εξωτερικό. Εν συνεχεία, μιλάμε για την ανάγκη και την κατοχύρωση της οριοθέτησης της πληροφόρησης απέναντι τόσο στο δικαίωμα της προσωπικότητας όσο και σε αυτό της δίκαιης δίκης του κατηγορουμένου.
Στην προσπάθεια να εξετάσουμε σφαιρικά το ζήτημα τονίζουμε και τις θετικές συνέπειες που παρουσιάζουν τα μ.μ.ε. τόσο στην διασφάλιση των δικαιωμάτων του απέναντί στην αυθαιρεσία των διωκτικών και δικαστικών αρχών όσο και στην εξιχνίαση εγκλημάτων από τη δημοσιογραφική έρευνα και την αθώωση τους. Στο πλαίσιο αυτό χρησιμοποιούνται ως τεκμήρια και παρουσιάζονται από τον ελληνικό χώρο η υπόθέση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη κι από το εξωτερικό η υπόθεση Ντρέυφους. Πλησιάζοντας προς το τέλος εξετάζουμε και κάποια ειδικά ζητήματα τονίζοντας τα υπέρ και τα κατά τους όπως αυτό της τηλεοπτικής κάλυψης των δικών (αναφορά και σε υποθέσεις). Δίχως να αποτελεί σκοπό της εργασίας δεν παραλείπουμε να συγκεντρώσουμε και προτάσεις που κατά καιρούς έχουν υποστηριχτεί για περισσότερη δεοντολογία στα μ.μ.ε. . Στο τέλος ακολουθεί μια ανακεφαλαίωση των θεμάτων της εργασίας και φυσικά η εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων από τη μελέτη αυτών. Θα το συνοψίζαμε στο εξής:
Αν θέλουμε να περηφανευόμαστε για την οργανωμένη κοινωνία μας, ας αφήσουμε τέτοια να είναι και η αντίδραση της στην αντιμετώπιση ενός κατηγορούμενου. Δηλαδή ανεπηρέαστη, μέσα από τα θεσμοθετημένα όργανά της κι όχι εξαρτώμενη από το μένος , συχνά υποκινούμενο από το κέρδος, κάποιου δημοσιογράφου. Γιατί όχι ας ελέγχεται η δικαστική εξουσία από τα μ.μ.ε. σε καμία περίπτωση όμως να μην υποκαθίσταται από τα μ.μ.ε. και το σημαντικότερο όταν μιλάμε για δίκαιη δίκη να μην αρκούμαστε σε ευχολόγια αλλά να φροντίζουμε αυτά να γίνονται πράξη.
|