Περίληψη:
Οι αναθεωρήσεις των συνταγμάτων γνωρίζουν, κατά κανόνα, τρία στάδια: το
στάδιο της συνειδητοποίησης, σε επίπεδο κοινωνικής και πολιτικής ζωής, των
αναγκαίων θεσμικών μεταβολών, το στάδιο της διαδικασίας επιψήφισης των νέων
διατάξεων, τέλος, το στάδιο της εφαρμογής του αναθεωρημένου συνταγματικού χάρτη ως
πεδίου δοκιμασίας των επιλογών του αναθεωρητικού νομοθέτη14.
Η Αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί το κορυφαίο πολιτικό γεγονός μιας
χώρας.Είναι απόρροια της έκφρασης της κοινωνίας ότι οφείλει να ακολουθήσει τα
δεδομένα μιας εποχής, προσαρμόζοντας το δικαίκό της σύστημα με τις τρέχουσες
ανάγκες.Λόγω όμως της βαρύνουσας σημασίας και αξίας που το ίδιο το Σύνταγμα έχει,
αφού αποτελεί τον καταστατικό χάρτη της χώρας, δεν είναι δυνατό να τροποποιείται
χωρίς περιορισμούς και με αυστηρές προϋποθέσεις, η αναθεώρηση αποτελεί γεγονός που
χρήζει ιδιαίτερης μνείας.
Ωστόσο η Αναθεωρητική διαδικασία του 2008 ενέτεινε την αντιπαράθεση των
πολιτικών κομμάτων, καθώς προκάλεσε έντονες αντιδράσεις ως προς την νομιμότητα
και συνταγματικότητά της, την διαφορετικότητα των πολιτικών αντιπροσώπων του λαού
ως προς τις προτεινόμενες αναθεωρητέες διατάξεις που προτάθηκαν και εν τέλει
δημιουργώντας την αίσθηση της ανάγκης ή όχι αναθεωρήσεως του Συντάγματος την
δεδομένη χρονική στιγμή. Γι’αυτό και περιορίστηκε σε τέσσερα και μόνο άρθρα. Αξίζει
εδω να σημειωθεί ότι η διαδικασία οδήγησε στην υιοθέτηση τριών προτάσεων αλλαγών
εκ μέρους της μεγάλης πλειοψηφίας των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, του ΚΚΕ,
του ΣΥΡΙΖΑ και του ΛΑΟΣ με απόν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οι τρεις
από τις συνολικά 38 αναθεωρητικές προτάσεις έχουν ως εξής:
· Καταργείται το απόλυτο επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών (άρθρο 57 και
μεταβατικές διατάξεις στο άρθρο 115 του προηγούμενου Συντάγματος). Υπέρ της
κατάργησης ψήφισαν 194 βουλευτές, εναντίον ψήφισαν 2 (Αλέκος Αλαβάνος και
Γιάννης Μπανιάς του ΣΥΡΙΖΑ) και ένας ψήφισε «παρών» (Παναγιώτης
Λαφαζάνης από το ΣΥΡΙΖΑ). Η μεταβατική διάταξη του άρθρου 115 απαλείφεται,
καθώς έχει καταστεί αχρείαστη λόγω υλοποίησής της.
14 Άποψη του καθ.Κ.Μαυριά του συνταγματικού δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών
27
· Η Βουλή απολαμβάνει του δικαιώματος να τροποποιεί επιμέρους κονδύλια του
τακτικού προϋπολογισμού και να παρακολουθεί την εκτέλεσή του (άρθρο 79),
πρόταση που έγινε ομόφωνα δεκτή.
· Ο νομοθέτης επιφορτίζεται να μεριμνά ειδικά για τις νησιωτικές και ορεινές
περιοχές σε κάθε νόμο που συντάσσει (άρθρο 101) με ψήφους 195 υπέρ, 2 κατά
(Περικλής Κοροβέσης και Αθανάσιος Λεβέντης του ΣΥΡΙΖΑ).
Από τις 38 προτάσεις αναθεώρησης, η Νέα Δημοκρατία (και ο ανεξάρτητος
βουλευτής Κώστας Κουκοδήμος) ψήφισε μόνη της τις 11, μεταξύ των οποίων:
· Κατοχύρωση της ενίσχυσης του εθελοντισμού και της κοινωνίας των πολιτών.
· Ρητή προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.
· Κατοχύρωση της προσωρινής δικαστικής προστασίας.
· Υποχρέωση του κράτους να μεριμνά για την κοινωνική συνοχή και την αξιοπρεπή
διαβίωση.
· Αναθεώρηση των διατάξεων για τη διαδικασία μεταφοράς του πρωτογενούς
κοινοτικού δικαίου στην ελληνική έννομη τάξη.
· Θέσπιση κανόνων διαφάνειας και δημοκρατικής λειτουργίας των κομμάτων.
· Συγκρότηση Συνταγματικού Δικαστηρίου, επιφορτισμένου να ελέγχει το κύρος των
βουλευτικών εκλογών και την επίλυση των μισθολογικών και συνταξιοδοτικών
διαφορών των δικαστικών λειτουργών.
· Τροποποίηση μεταβατικής διάταξης που αφορά τους αντιπροέδρους των ανώτατων
δικαστηρίων.
Η ψήφος της Νέας Δημοκρατίας συνέπεσε με εκείνη του ΛΑΟΣ σε 18 διατάξεις,
μεταξύ των οποίων η αναθεώρηση του άρθρου 16 για το κρατικό μονοπώλιο στην
τριτοβάθμια εκπαίδευση, των άρθρων 24 και 117 για τη δασοπροστασία, του άρθρου 14
για την κατοχύρωση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στα ΜΜΕ (ο βουλευτής του
ΣΥΡΙΖΑ Γρηγόρης Ψαριανός ψήφισε «παρών»), στην πρόταση αναθεώρησης της
διάταξης περί βουλευτικής ασυλίας (άρθρο 62), στην πρόταση για την επέκταση των
αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου της Επικρατείας στις διοικητικές συμβάσεις (άρθρο
95),για τη σύσταση ειδικού τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο των
δημοσίων συμβάσεων (άρθρο 98), την έκταση της κανονιστικής αρμοδιότητας των ΟΤΑ
(άρθρο 102), στη δυνατότητα ένταξης στην υπαλληλική ιεραρχία του Δημοσίου
υπαλλήλων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (άρθρο 103), όπου ο
Γρηγόρης Ψαριανός ψήφισε «λευκό», στη συνταγματική κατοχύρωση της προσωπικής
28
ευθύνης των δημοσίων υπαλλήλων και στην αλλαγή της ονομασίας του Συμβουλίου
Απόδημου Ελληνισμού σε «Συμβούλιο Ελληνισμού της Διασποράς».
Ευρύτερες πλειοψηφίες (χωρίς ωστόσο να φθάνουν τα απαραίτητα για την
αναθεώρηση, 2/3 των βουλευτών) συγκέντρωσαν οι προτάσεις για την κρατική μέριμνα
για την προστασία των ζώων και για την χορήγηση εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου
με ειδικό τυπικό νόμο (τις οποίες καταψήφισε το ΚΚΕ), όπως επίσης και η κατάργηση
της μεταβατικής διάταξης (άρθρο 111 παρ. 6) για τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, την
οποία καταψήφισε το ΚΚΕ, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Μπανιάς, Ά. Φιλίνη και Π.
Κοροβέσης και ο βουλευτής του ΛΑΟΣ Αθ. Πλεύρης.
Τέλος, την πρόταση για συνταγματική κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της Επιτροπής
Ανταγωνισμού και της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, υπερψήφισαν και δύο βουλευτές
του ΣΥΡΙΖΑ - οι Π. Κοροβέσης και Α. Λεβέντης.Σημειώνεται ότι από την ψηφοφορία
απουσίαζε η γ.γ. του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση ήταν
απούσα καθώς ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, Γεώργιος Παπανδρέου, χαρακτήρησε την
Αναθεώρηση, παρωδία15.
Εν κατακλείδι, η δύναμη της Αναθεωρητικής διαδικασίας είναι αναμφισβήτητη,
καθώς επηρεάζει τόσο το πολτικό όσο και κοινωνικό γίγνεσθαι μιας χώρας. Παρά τις
έντονες αντιπαραθέσεις που προκάλεσε, η Αναθεώρηση του Συνταγματος του 2008, είναι
πια γεγονός.
|