Περίληψη:
Στην υγεία αποδίδεται, χωρίς καμία αμφιβολία, αξιακή προτεραιότητα σε σχέση με άλλα αγαθά. Στην κλίμακα της αναγκαιότητας και της εντεύθεν σημασιολογικής κατάταξης, μετά τη ζωή ακολουθεί η υγεία του ανθρώπου. Το γεγονός αυτό οφείλεται, πρωτίστως, στη σημασία που έχει για τον άνθρωπο, την ποιότητα ζωής του και, κατ’επέκταση, την κοινωνική συμβίωση. Η διατήρηση, η βελτίωση και η αποκατάσταση της υγείας αποτελούν άλλωστε, ανέκαθεν, θεμελιώδη κοινωνικά ζητήματα.
Συστηματική και συγκροτημένη προνοιακή πολιτική εμφανίζεται μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ολοκληρωμένη, ωστόσο, μορφή του Κράτους Πρόνοιας δεν παρουσιάζεται πριν από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι μεταπολεμικές συνθήκες στην οικονομία, στην κοινωνία και την πολιτική δημιούργησαν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για τη «θεσμική ωρίμανση» του Κράτους Πρόνοιας, βασικό στοιχείο της οποίας υπήρξε η προστασία της υγείας.
Στη θεωρία έχουν διατυπωθεί διάφοροι ορισμοί της υγείας. Κατά τον ορισμό του καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Α. Δημητρόπουλο «υγεία είναι η φυσική, σωματική και πνευματική κατάσταση του ανθρώπου». Κατά τον κ. Κρεμαλή, ο οποίος υιοθετεί τον ορισμό που περιλαμβάνεται στο προοίμιο του καταστατικού της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας του 1946 υγεία είναι: «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απολύτρωση από ασθένεια και αναπηρία», άποψη την οποία υιοθετεί και ο Όμιλος Αρ. Μάνεση (βλ. Α. Δημητρόπουλο «Συνταγματικά Δικαιώματα», εκδ. 2008, σελ. 411, Κ. Κρεμαλή «Το Δικαίωμα για προστασία της υγείας», εκδ. 1987, σελ. 46, Όμιλο Αριστ. Μάνεση «Κοινωνικά Δικαιώματα και κρίση του Κράτους Πρόνοιας», εκδ. 2007, σελ. 128).
Το δικαίωμα της υγείας είναι ατομικό δικαίωμα όχι με την ιστορικά φορτισμένη έννοια του όρου, αφού δεν ανήκει στον «κλασικό κατάλογο» αλλά με την έννοια, ότι παρέχεται ατομικά σε κάθε άτομο, έχει δηλαδή ατομικό χαρακτήρα. Το δικαίωμα της υγείας ανήκει στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο και είναι κατά συνέπεια «κοινωνικό» δικαίωμα με την ευρύτερη έννοια του όρου. Το δικαίωμα υγείας ως αναγόμενο στην υπόσταση του ανθρώπου είναι «δικαίωμα υπόστασης», κοινωνικό δικαίωμα με τη στενή έννοια του όρου.
|