Περίληψη:
Η έννοια του όρου «δίκαιη δίκη» συνίσταται στην έγκαιρη, ουσιαστική, αποτελεσματική και αδιάβλητη με δικονομικές εγγυήσεις διεξαγωγή της δίκης, και όχι στην ορθότητα της απόφασης· το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη είναι θεμελιώδες δικονομικό δικαίωμα. Δίκαιη είναι η δίκη που προσανατολίζεται στην προστασία των διαδίκων –ιδίως του κατηγορουμένου στις ποινικές υποθέσεις– αλλά και γενικότερα του κοινωνικού συνόλου στο πλαίσιο μίας ευνομούμενης και δημοκρατικής χώρας. Η προστασία αυτή επιτυγχάνεται με την εξασφάλιση οποιουδήποτε προσφύγει στη δικαιοσύνη όλων εκείνων των μέσων που χρειάζεται για να υπερασπιστεί τα δικαιώματά του. Το δικαίωμα παροχής ελεύθερης πρόσβασης στα δικαστήρια, το δικαίωμα δικαστικής ακρόασης, η ανεξαρτησία και αμεροληψία των δικαστηρίων, η νόμιμη σύσταση των δικαστηρίων, η αρχή της δημοσιότητας, το δικαίωμα σε εύλογη διάρκεια της δίκης, η αρχή της ισότητας των όπλων, το τεκμήριο της αθωότητας, η αρχή της αιτιολογίας και εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων είναι μερικές μόνο από τις ειδικότερες εκφάνσεις της δίκαιης δίκης και κατοχυρώνονται τόσο στο ελληνικό Σύνταγμα και τους δικονομικούς νόμους, όσο και σε διεθνείς συμβάσεις, στις οποίες έχει προσχωρήσει η Ελλάδα και άρα αποτελούν εσωτερικό ελληνικό δίκαιο, όπως η ΕΣΔΑ. Η δίκαιη δίκη αποτελεί συστατικό στοιχείο της έννοιας της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου. Οι κίνδυνοι, όμως, καταστρατήγησης του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη είναι πολλοί και γι’ αυτό χρειάζεται διαρκής έλεγχος των οργάνων απονομής της δικαιοσύνης, καθώς και βελτίωση του πλέγματος θεσμικών εγγυήσεων που προστατεύουν τη «δίκαιη δίκη».
|