Περίληψη:
Η τηλεοπτική αναμετάδοση της δίκης εντάσσεται εννοιολογικά στη δημοσιότητα της δίκης η οποία απορρέει από την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, κατοχυρώνεται στο άρθρο 93 παρ. 2 του Συντάγματος και 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και εξειδικεύεται από τις επιμέρους δικονομίες. Με βάση τη συνταγματική ρύθμιση η αρχή της δημοσιότητας της δίκης βρίσκει κατΆ αρχήν όριο στα χρηστά ήθη και την προστασία της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής των διαδίκων και συνεπώς μπορεί να αποκλειστεί με δικαστική απόφαση μόνο in concreto και όχι in abstracto. Ο αποκλεισμός της τηλεοπτικής αναμετάδοσης της δίκης που στην ελληνική έννομη τάξη προβλέπεται από το ν. 3090/2002 αποτελεί in abstracto περιορισμό της αρχής της δημοσιότητας και ως εκ τούτου είναι αντισυνταγματικός. Επιπλέον, ο αποκλεισμός της δημοσιότητας της προδικασίας της ποινικής δίκης καθώς και των δικών ανηλίκων πρέπει να επεκταθεί και στην τηλεοπτική κάλυψή τους.
Συμπληρωματικά, με την τηλεοπτική αναμετάδοση της δίκης πραγματώνεται το δικαίωμα πληροφόρησης του κοινού (5Α Σ) καθώς η δίκη, λόγω της συνταγματικά κατοχυρωμένης δημοσιότητάς της, ανήκει στις κατΆ αρχήν διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης. Παράλληλα, τα ΜΜΕ επιτελούν εκπαιδευτική και ενημερωτική λειτουργία ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη σε θέματα μείζονος κοινωνικής και πολιτικής σπουδαιότητας και αναπτύσσοντας τη νομική παιδεία του ευρέος κοινού.
Η επίδραση της τηλεοπτικής αναμετάδοσης της δίκης στα δικαιώματα των διαδίκων (προσωπικότητα, ιδιωτική και οικογενειακή ζωή) δεν αποτελεί κατΆ αρχήν περιορισμό εφΆ όσον τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με το θεσμό στο πλαίσιο του οποίου ασκούνται. Το δικαίωμα προσωπικότητας των διαδίκων ασκείται στο πλαίσιο της δημόσιας κατΆ αρχήν διαδικασίας της δίκης και ως εκ τούτου η τηλεοπτική μετάδοση εικόνας και λόγου των διαδίκων αποτελεί απλή επίδραση και όχι περιορισμό του δικαιώματος στην προσωπικότητα.
Επίσης, το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου δεν μπορεί να θιγεί με την αντικειμενική μετάδοση της δίκης από την τηλεόραση αν δε συνοδεύεται από σχόλια δημοσιογράφων οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον κατηγορούμενο ως ένοχο. Αντίθετα, η αθωότητα του κατηγορουμένου παγιώνεται στις συνειδήσεις των πολιτών όταν η κήρυξη της γίνεται σε καθεστώς δημοσιότητας.
Όσον αφορά την επίδραση της τηλεοπτικής αναμετάδοσης της δίκης στη δικαστική ανεξαρτησία και ειδικότερα στην «εσωτερική ανεξαρτησία» του δικαστή η τελευταία δεν νοείται να κλονίζεται από εξωτερικούς παράγοντες όπως τα ΜΜΕ. Ο δικαστής δικαιούται και οφείλει να ενημερώνεται χωρίς αυτό να επιδρά στη νομική του ετυμηγορία. Αντίθετα το γεγονός ότι κατά την επιτέλεση του δικαιοδοτικού του έργου παρακολουθείται από το ευρύ κοινό δύναται να εντείνει την προσοχή και να τονώνει το αίσθημα ευθύνης του. Το ίδιο ισχύει και για τις καταθέσεις των μαρτύρων αλλά και το ρόλο του συνηγόρου.
Τέλος, η απαγόρευση της μερικής μετάδοσης της δίκης καθώς και των σκηνοθετικών παρεμβάσεων, η μετάδοση της σε κατάλληλες για το τηλεοπτικό κοινό ώρες και η απαραίτητη προηγούμενη άδεια του δικαστηρίου για τυχόν μετάδοση σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο αποτελούν κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες για την αντικειμενικότητα στην παρουσίαση, την προστασία των δικαιωμάτων των διαδίκων αλλά και τη αποτροπή εμπορευματοποίησης της δίκης.
|