Περίληψη:
Η έννοια «ιδιοκτησία», που αναφέρεται στο άρθρο 17 παράγραφος 1 του Συντάγματος, καταλαμβάνει κάθε είδος περιουσιακού δικαιώματος και οι συνταγματικές ρυθμίσεις και εγγυήσεις της ιδιοκτησίας είναι ρυθμίσεις και εγγυήσεις κάθε είδους περιουσιακού δικαιώματος.
Η ιδιοκτησία αποτελεί τόσο ατομικό δικαίωμα, όσο και θεσμική εγγύηση. Το ατομικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας διασφαλίζει τη διαφύλαξη, μέσα στα πλαίσια του Συντάγματος, μιας ήδη υφιστάμενης ιδιοκτησιακής σχέσης, από τη στιγμή που αυτή αποκτά συγκεκριμένη υπόσταση. Το δικαίωμα στην ιδιοκτησία θεμελιώνεται τόσο σε άρθρα του Συντάγματός μας, όσο και στην ΕΣΔΑ, στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της.
Όμως, τα δικαιώματα εκ της ιδιοκτησίας δεν μπορούν κατά το Σύνταγμα να ασκούνται εις βάρος του γενικού συμφέροντος. Η «δημόσια ωφέλεια», κατά το άρθρο 17 παράγραφος 2 Σ. μπορεί να θεμελιώσει την αναγκαστική απαλλοτρίωση.
Η δημόσια ωφέλεια δεν σημαίνει απαραίτητα ωφέλεια του δημοσίου, αλλά είναι δυνατόν να αναφέρεται και σε ωφέλεια ιδιωτών. Πρέπει, ωστόσο, να θεωρηθεί ταυτόσημη προς το έντονο γενικό συμφέρον.
Πάντως, το Σύνταγμα ορίζει ότι η δημόσια ωφέλεια πρέπει να είναι «προσηκόντως αποδεδειγμένη». Έτσι. η πράξη κηρύξεως της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως πρέπει να περιέχει αιτιολογία. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση πρέπει να αποσκοπεί αμέσως στην δημόσια ωφέλεια και να συμβάλλει άμεσα και σημαντικά στην προαγωγή της οικονομίας ή άλλου δημοσίου συμφέροντος.
Όπως και να έχει, η αναγκαστική απαλλοτρίωση, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «έσχατο» μέτρο, αφού εξαντληθούν όλες οι άλλες, πιο «ανώδυνες» εναλλακτικές και πάντα να γίνεται με πλήρη αποζημίωση προς τον ιδιώτη του οποίου θίγεται το δικαίωμα στην ιδιοκτησία.
|