Περίληψη:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προστασία του θεσμού της ιδιοκτησίας πιστοποιείται όχι μόνο από τη συνταγματική της κατοχύρωση στα άρθρα 17 και 18 του ισχύοντος ελληνικού Συντάγματος, αλλά επιπλέον την εγγυάται διεθνώς το πρώτο άρθρο του 1ου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Ο θεσμός της ιδιοκτησίας, ήδη από τα παλαιότερα προϊσχύοντα ελληνικά Συντάγματα, περιλάμβανε και τη κινητή και την ακίνητη ατομική περιουσία, καθώς και -σύμφωνα με την άποψη που φαίνεται να είναι πλέον η κρατούσα σε θεωρία και νομολογία- πέρα από τις εμπράγματες, και τις ενοχικές αξιώσεις οικονομικού χαρακτήρα, προς συμμόρφωση στις σύγχρονες παγκόσμιες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες και ανάγκες, και προκειμένου να υπάρχει συμμόρφωση στο πνεύμα του ισχύοντος Συντάγματος αλλά και στο εν λόγω σχετικό άρθρο της ΕΣΔΑ( το οποίo κάνει λόγο για περιουσία, και έχει διευκρινιστεί από τη νομολογία του ΕΔΔΑ ότι σ΄αυτήν συγκαταλέγονται όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από οικονομικές αξίες). Η ιδιοκτησία έχει χαρακτήρα απόλυτο, και η προστασία της, μολονότι τίθεται υπό την προστασία του κράτους, ισχύει πρωταρχικά έναντι του, με την έννοια ότι αυτό πρέπει να απέχει από πράξεις στέρησης του αντικειμένου του ιδιοκτησιακού δικαιώματος που αντιτίθεται στα επιτρεπτά όρια και περιορισμούς που θέτουν το Σύνταγμα, η ΕΣΔΑ, και οι σχετικές μ’ αυτούς τους νόμους διατάξεις. Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι πέρα από το κράτος, πρέπει και κάθε τρίτος ιδιώτης να σέβεται και να μην αφαιρεί το δικαίωμα της ιδιοκτησίας από το δικαιούχο και φορέα της ( άποψη της τριτενέργειας του συνταγματικού δικαιώματος της ιδιοκτησίας, που μελετάται ακόμη από νομολογία και θεωρητικούς ). Φορείς του δικαιώματος είναι τόσο φυσικά, όσο και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου- όσον αφορά όμως τα ΝΠΔΔ, η περιουσία τους προστατεύεται μόνο στην ιδιωτική της έκταση, ενώ από το ατομικό δικαίωμα να χρησιμοποιούν, να διατηρούν και να διαθέτουν τη περιουσία τους εν ζωή ή αιτία θανάτου εξαιρούνται μόνο σε ελάχιστες ειδικές περιπτώσεις(που αναφέρονται στο νόμο) οι κοινοτικοί αλλοδαποί. Κατ’ εξαίρεση και μονάχα με το θεσμό της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης επιτρέπει το Σύνταγμα τη στέρηση και προσβολή του δικαιώματος της ιδιοκτησίας ,υπό την προϋπόθεση ότι μ’ αυτό τον τρόπο ικανοποιείται αναγκαία και επείγουσα δημόσια ωφέλεια, που αποβλέπει στην εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος, και υπό τον όρο ότι ο δικαιούχος θα λάβει αποζημίωση, το ύψος της οποίας καθορίζεται από το αρμόδιο δικαστήριο. Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η συνταγματική και διεθνής κατοχύρωση της ιδιοκτησίας ανέκαθεν σήμαινε αναγνώριση και προστασία ενός θεσμού – και φυσικά ατομικού δικαιώματος- θεμελιώδους, που βοήθησε σταδιακά στην εξέλιξη της έννοια «ιδιοκτησία» από τα πορίσματα της νομολογίας και της θεωρίας.
|