Περίληψη:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οι κρατούμενοι βρίσκονται σε μία ειδική, αναγκαστική κυριαρχική σχέση με το Κράτος. Αυτό συνεπάγεται την «αναστολή» ή περιορισμό ορισμένων δικαιωμάτων των κρατουμένων κατά την έκτιση της ποινής, όμως όχι όμως την πλήρη στέρηση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων. Αντιθέτως, ο κανόνας είναι ότι οι κρατούμενοι χαίρουν όλων των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και ο περιορισμός κάποιων δικαιωμάτων αποτελεί την εξαίρεση.
Το κύριο συνταγματικό δικαίωμα που στερούνται οι κρατούμενοι είναι η φυσική ελευθερία (και ακόμα και αυτός ο περιορισμός έχει κάποια όρια). Επιπρόσθετα, υπάρχουν περιορισμοί των δικαιωμάτων των κρατουμένων σύμφυτοι με τη στέρηση της ελευθερίας. Η άσκηση των δικαιωμάτων αυτών από μέρους τους θα ακύρωνε τη φύση της ποινής κατά της ελευθερίας. Τέτοια σύμφυτα δικαιώματα που περιορίζονται είναι λ.χ. το δικαίωμα συμμετοχής σε ειρηνικές διαδηλώσεις έξω από τη φυλακή, το δικαίωμα αλλαγής τόπου διαμονής, εγκατάλειψης της χώρας, κλπ. Πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονται από τις αρχές κράτησης για «σωφρονιστικούς» λόγους, εφόσον θίγουν συνταγματικά δικαιώματα, είναι αντισυνταγματικές.
Αντίθετα, οι κρατούμενοι διατηρούν κάποια δικαιώματα, τα οποία δεν σχετίζονται με τη φυσική ελευθερία, όπως το πρωταρχικό δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στην προστασία της ζωής και της σωματικής και ψυχικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας, της επικοινωνίας, το δικαίωμα στην προσωπική ασφάλεια, το δικαίωμα στην εργασία κ.α.
Η ελληνική πραγματικότητα των συνθηκών κράτησης δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται πάντα στις συνταγματικές και νομοθετικές ρυθμίσεις των δικαιωμάτων των κρατουμένων. Η υπερφόρτωση των φυλακών και η έλλειψη επαρκώς καταρτισμένου σωφρονιστικού προσωπικού συντείνουν στην παραβίαση αρκετών συνταγματικών δικαιωμάτων των κρατουμένων. Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τέτοιες παραβιάσεις και έχει επανειλημμένως αποτελέσει το αντικείμενο εκθέσεων σχετικά με την παραβίαση των ατομικών δικαιωμάτων από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Ανεξάρτητες Αρχές και Διεθνείς Παρατηρητές.
|