Επιλογικά, θα μπορούσε να επισημανθεί, ότι το συνταγματικό κράτος οφείλει να προστατεύσει την ασφάλεια των πολιτών, σεβόμενο την ελευθερία τους, την σωματική ακεραιότητα τους έτσι όπως αυτά οριοθετούνται στο Σύνταγμα μέσα στα πλαίσια δηλαδή της νομιμότητας. Το Συνταγματικό Κράτος και κατ’ επέκταση η Ελληνική Αστυνομία, υπάρχουν για να διευκολύνουν την ειρηνική κοινωνική συμβίωση των πολιτών αλλά και την προστασία των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων τους. Έτσι θα παρέχεται ένα πρόσφορο έδαφος για την προγραμματισμένη και εκλογικευμένη επίλυση των κοινωνικών διαφορών που δύνανται να προκύψουν ανάμεσα σε πολίτες. Είναι αυτονόητο ότι η Ελληνική Αστυνομία όταν πράττει κατά δέσμια αρμοδιότητα δεσμεύεται από την υποχρέωση να θωρακίζει τα μητρικά συνταγματικά δικαιώματα όπως εξειδικεύονται στο πλαίσιο του δικαιώματος της φυσικής υπόστασης του ανθρώπου και να εξασφαλίζει αφενός την απρόσκοπτη λειτουργία τους, αφετέρου τον απαρέγκλιτο σεβασμό τους. Συνεπώς, οποιοσδήποτε περιορισμός των συνταγματικών δικαιωμάτων από την Ελληνική Αστυνομία που υπερβαίνει τα όρια που θέτει η δημόσια συνταγματική τάξη στα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ανεπίτρεπτος και άρα ανεφάρμοστος

Με τον όρο αστυνομία νοείται η αρχή που έχει ως αποστολή αφ’ ενός να παρακολουθεί την κοινωνική συμπεριφορά των πολιτών και την τήρηση από αυτούς των κανόνων που εξασφαλίζουν την κοινωνική ισορροπία και αρμονία μέσα στην πολιτεία και αφ’ ετέρου να θεσπίζει διατάξεις με σκοπό την πρόληψη και την καταστολή της εγκληματικότητας καθώς και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη. Το δίκαιο που διέπει την αστυνομική δράση είναι το δίκαιο της δημόσιας τάξης, το οποίο προσδιορίζει το περιεχόμενο και την έκταση της αστυνομικής δραστηριότητας και χαράσσει τα όρια της τελευταίας, διασφαλίζοντας τα συνταγματικά κατοχυρωμένα και νομοθετικά διαμορφωμένα δικαιώματα του πολίτη που αναπόφευκτα περιορίζονται από την άσκηση της αστυνόμευσης. Είναι φανερό ότι το δίκαιο αυτό κυριαρχείται από μία τεταμένη και συνεχή σχέση έντασης μεταξύ ατομικής ελευθερίας και κρατικού καταναγκασμού. Κατά την άσκηση της ιδιαίτερης αποστολής των αστυνομικών οργάνων δεν είναι δυνατή η λήψη μέτρων δυσανάλογων προς τον εκάστοτε αποτρεπτέο για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας κίνδυνο ούτε η θέσπιση άλλων μη συνταγματικά προβλεπόμενων περιορισμών των ατομικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις αρχές της αναλογικότητας και της in dubio pro libertate. Συγκεκριμένα, στο δεύτερο μέρος της παρούσας μελέτης αναπτύξαμε το ζήτημα του επιτρεπτού του λεγόμενου σκόπιμου θανατηφόρου χτυπήματος καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο πυροβολισμός εξουδετέρωσης επιτρέπεται αποκλειστικά σε περιπτώσεις αυτοάμυνας ή άμυνας υπέρ τρίτων κατά επαπειλούμενου θανάτου ή σοβαρής σωματικής βλάβης και υπάγεται στις προϋποθέσεις της καταλληλότητας, της αναγκαιότητας αλλά και σε προηγούμενη στάθμιση κόστους-οφέλους που υπαγορεύεται από την συνταγματική επιταγή για απόλυτη προστασία της ζωής όλων όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. Εν συνεχεία, εξετάσαμε τη συνταγματικότητα της αστυνομικής παρουσίας κατά τη διάρκεια συναθροίσεων συμπεραίνοντας πως η παρουσία της αστυνομικής δύναμης στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις είναι νόμιμη, επειδή προβλέπεται στο άρθρο 11 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει να μην οδηγεί στην παρεμπόδιση της άσκησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Επίσης, αξίζει να υπογραμμίσουμε, ότι η επέμβαση της αστυνομίας για την προστασία απειλούμενων συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών κατά τη διάρκεια συναθροίσεων αποτελεί δέσμια αρμοδιότητα της, πλην, όμως, εναπόκειται στη διακριτική της ευχέρεια εάν, πότε και πώς θα δραστηριοποιηθεί. Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο τονίσαμε την υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων να σέβονται το τεκμήριο αθωότητας των κατηγορουμένων και των υπόπτων και να τους συμπεριφέρονται με τον προσήκοντα τρόπο, χωρίς να μεταχειρίζονται σωματική ή ψυχική βία, καλλιεργώντας, έτσι, μια σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ της αστυνομίας και των πολιτών. Με τον όρο αστυνομία νοείται η αρχή που έχει ως αποστολή αφ’ ενός να παρακολουθεί την κοινωνική συμπεριφορά των πολιτών και την τήρηση από αυτούς των κανόνων που εξασφαλίζουν την κοινωνική ισορροπία και αρμονία μέσα στην πολιτεία και αφ’ ετέρου να θεσπίζει διατάξεις με σκοπό την πρόληψη και την καταστολή της εγκληματικότητας καθώς και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη. Το δίκαιο που διέπει την αστυνομική δράση είναι το δίκαιο της δημόσιας τάξης, το οποίο προσδιορίζει το περιεχόμενο και την έκταση της αστυνομικής δραστηριότητας και χαράσσει τα όρια της τελευταίας, διασφαλίζοντας τα συνταγματικά κατοχυρωμένα και νομοθετικά διαμορφωμένα δικαιώματα του πολίτη που αναπόφευκτα περιορίζονται από την άσκηση της αστυνόμευσης. Είναι φανερό ότι το δίκαιο αυτό κυριαρχείται από μία τεταμένη και συνεχή σχέση έντασης μεταξύ ατομικής ελευθερίας και κρατικού καταναγκασμού. Κατά την άσκηση της ιδιαίτερης αποστολής των αστυνομικών οργάνων δεν είναι δυνατή η λήψη μέτρων δυσανάλογων προς τον εκάστοτε αποτρεπτέο για την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας κίνδυνο ούτε η θέσπιση άλλων μη συνταγματικά προβλεπόμενων περιορισμών των ατομικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις αρχές της αναλογικότητας και της in dubio pro libertate. Συγκεκριμένα, στο δεύτερο μέρος της παρούσας μελέτης αναπτύξαμε το ζήτημα του επιτρεπτού του λεγόμενου σκόπιμου θανατηφόρου χτυπήματος καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως ο πυροβολισμός εξουδετέρωσης επιτρέπεται αποκλειστικά σε περιπτώσεις αυτοάμυνας ή άμυνας υπέρ τρίτων κατά επαπειλούμενου θανάτου ή σοβαρής σωματικής βλάβης και υπάγεται στις προϋποθέσεις της καταλληλότητας, της αναγκαιότητας αλλά και σε προηγούμενη στάθμιση κόστους-οφέλους που υπαγορεύεται από την συνταγματική επιταγή για απόλυτη προστασία της ζωής όλων όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια. Εν συνεχεία, εξετάσαμε τη συνταγματικότητα της αστυνομικής παρουσίας κατά τη διάρκεια συναθροίσεων συμπεραίνοντας πως η παρουσία της αστυνομικής δύναμης στις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις είναι νόμιμη, επειδή προβλέπεται στο άρθρο 11 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει να μην οδηγεί στην παρεμπόδιση της άσκησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Επίσης, αξίζει να υπογραμμίσουμε, ότι η επέμβαση της αστυνομίας για την προστασία απειλούμενων συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών κατά τη διάρκεια συναθροίσεων αποτελεί δέσμια αρμοδιότητα της, πλην, όμως, εναπόκειται στη διακριτική της ευχέρεια εάν, πότε και πώς θα δραστηριοποιηθεί. Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο τονίσαμε την υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων να σέβονται το τεκμήριο αθωότητας των κατηγορουμένων και των υπόπτων και να τους συμπεριφέρονται με τον προσήκοντα τρόπο, χωρίς να μεταχειρίζονται σωματική ή ψυχική βία, καλλιεργώντας, έτσι, μια σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ της αστυνομίας και των πολιτών.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί κεφαλαιώδες δικαίωμα για μία ευνομούμενη και δημοκρατική πολιτεία. Είναι ένα πανανθρώπινο (ατομικό και πολιτικό) δικαίωμα καθώς όλοι οι άνθρωποι μπορούν να το απολαύσουν κατά βούληση. Πάρα ταύτα είναι δυνατόν να θεσπιστούν κάποιοι περιορισμοί του δικαιώματος εφόσον αυτοί είναι αιτιώδεις. Οι αστυνομικοί υπάλληλοι, λόγω της φύσης της υπηρεσίας που παρέχουν, της ιδιαίτερης πειθαρχίας που πρέπει να διαθέτουν και εν γένει λόγω της ιδιαίτερης (ειδικής) κυριαρχικής σχέσης τους με το Κράτος υφίστανται περιορισμούς του δικαιώματος τους. Παραδείγματος χάριν δεν μπορούν παρά μόνο υπό προϋποθέσεις να ασκήσουν υπηρεσιακή κριτική και δεν μπορούν να διαδηλώνουν υπέρ κάποιας πολιτικής δύναμης. Ακόμα και στην ιδιωτική τους ζωή πρέπει να συμπεριφέρονται με ευπρέπεια και να μην δίνουν αφορμές για δυσμενή σχόλια είτε σε βάρος των ίδιων είτε σε βάρος της Υπηρεσίας. Οι περιορισμοί όμως αυτοί είναι επιτρεπτοί μέχρι ενός σημείου: κανείς(νομοθέτης, δικαστής, διοίκηση) δεν νομιμοποιείται να καταργήσει τελείως το δικαίωμα αυτό στους αστυνομικούς υπαλλήλους. Κάτι τέτοιο θα ήταν τελείως αυθαίρετο και προδήλως αντισυνταγματικό.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο θεσμός της Αστυνομίας αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι βαρύνουσας σημασίας για την ομαλή λειτουργία κάθε κοινωνίας. Στο πέρασμα του χρόνου, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, η Αστυνομία στην ελληνική επικράτεια μεταλλάχθηκε και απέκτησε πολλές μορφές προσαρμοζόμενη κάθε φορά στις απαιτήσεις της κάθε εποχής και στις υπάρχουσες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Κύριος φορέας άσκησης αστυνόμευσης στη σύγχρονη Ελλάδα αποτελεί η Ελληνική Αστυνομία. Εκτός από εγγυήτρια και προστάτιδα των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων, η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί ταυτόχρονα και πηγή διακινδύνευσης αυτών. Το δίκαιο της δημόσιας τάξης σε συνδυασμό με τις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τη δράση της, επιχειρούν να χαράξουν τα όρια αυτής διασφαλίζοντας τις ατομικές ελευθερίες και θωρακίζοντας τα συνταγματικά δικαιώματα. Η καθημερινή πραγματικότητα όμως δυστυχώς συχνά διαψεύδει τη θεωρία. Έτσι, η Αστυνομία συχνά αντί να προστατεύει δικαιώματα τα καταστρατηγεί. Η αιτία αυτής της παθογένειας θα πρέπει να αναζητηθεί ιδίως στην ελλιπή εκπαίδευση των αστυνομικών οργάνων.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ • ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.....................................................................4 • ΕΙΣΑΓΩΓΗ.......................................................................................6 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΥΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ...............................................................................................7 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΕΝΝΟΙΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ....................................8 Β1) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ..........................................................................8 Β2) ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ.........................................................................12 Β3) Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ......12 Β4) Η ΔΙΑΤΑΓΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ..................13 Β5) ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.....................15 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΕΠΟΥΣΕΣ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ....................................................................16 Γ1) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ..............................................16 Γ2) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ....................................................................17 Γ3) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ.......................................18 Γ4) ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΑΡΧΕΣ...............................................................20 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄: ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΕΠΟΥΣΕΣ ΤΙΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ.....................21 Δ1) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΔΙΑΤΕΤΑΓΜΕΝΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ.......................21 Δ2) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ............................................................22 Δ3) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΗΚΟΥΣΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ..............23 Δ4) Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ...............24 Δ5) Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.....................25 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄: ΕΝΝΟΙΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ..............................26 Ε1) ΠΟΙΟΥΣ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ...........................26 Ε2) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ..........................................28 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄: ΟΠΛΟ...............................................................29 ΣΤ1) ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ.........................................................31 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄: ΟΠΛΟΚΑΤΟΧΗ................................................31 Ζ1) ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΦΥΛΑΞΗΣ ΚΑΙ ΚΑΛΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ............................................................................................31 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄: ΟΠΛΟΧΡΗΣΙΑ..................................................32 Η1) ΤΟ ΠΡΟΪΣΧΥΣΑΝ ΔΙΚΑΙΟ.....................................................32 Η2) ΓΕΝΙΚΑ Η ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ...................................................33 Η3) ΠΟΤΕ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ......................34 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄: Ν.3169/2003 « ΟΠΛΟΦΟΡΙΑ, ΧΡΗΣΗ ΠΥΡΟΒΟΛΩΝ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΑΥΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»...35 Θ1) ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΠΛΙΣΜΟΥ..........................................................35 Θ2) ΕΙΔΗ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥ........................................................36 Θ3) ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΠΛΟΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΟΠΛΟΦΟΡΙΑΣ..37 Θ4) ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΟΠΛΙΣΜΟΥ.......................................................38 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι΄: ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ............................................................................................40 Ι1) ΑΡΧΗ ΕΠΙΕΙΚΕΙΑΣ..................................................................40 Ι2) Η ΑΡΧΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ...................................................41 Ι3) Η ΑΡΧΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ................................................41 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κ΄: ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΧΡΗΣΗΣ ΠΥΡΟΒΟΛΟΥ ΟΠΛΟΥ............................................................................................43 Κ1) ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΤΙΚΟΥ Ή ΚΑΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ.........................................................................43 Κ2) ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ.......44 Κ3) ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ.........45 Κ4) ΜΗ ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΥ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Ή ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΣΗΣ..............................................................45 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Λ΄: ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ.................................................46 Λ1) ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΟΥ ΑΠΟ ΟΜΑΔΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ..............46 Λ2) ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΔΙΑΤΑΓΗ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ....................46 Λ3) ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ....................................................46 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Μ΄: ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΣΕ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ..47 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ν΄: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ...................................................48 Ν1) ΓΕΝΙΚΑ.....................................................................................48 Ν2) ΣΧΟΛΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.......................................................49 Ν3) Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ.......50 Ν4) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ.....................................................................................53 • ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ξ΄: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...........................................54 • ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ............................................................................58 • ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ................................................................................59

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η αστυνομία αποτελεί θεσμό κοινωνικού ελέγχου συνδεόμενη άμεσα με την ανάγκη της κρατικής εξουσίας να εξασφαλίζει την πειθαρχία των πολιτών σε συγκεκριμένους κανόνες που η ίδια διαμορφώνει. Το δίκαιο που διέπει την άσκηση της αστυνομικής εξουσίας είναι αυτό της δημόσιας τάξης το οποίο αφενός προσδιορίζει τα δικαιώματα των αστυνομικών κι αφετέρου τα δικαιώματα των πολιτών που περιορίζονται από την άσκηση αυτής. Ο αστυνομικός ως υποκείμενο δικαίου απολαμβάνει τα προβλεπόμενα από το Σύνταγμα ατομικά δικαιώματα. Η διαφοροποίηση έναντι των άλλων φορέων των ατομικών δικαιωμάτων έγκειται στο γεγονός ότι λόγω της ειδικής σχέσης εξουσίασης στην οποία υπόκεινται οι αστυνομικοί, τα δικαιώματά τους περιορίζονται από τις υποχρεώσεις που επιβάλλουν η υπηρεσία και η φύση των καθηκόντων τους. Οι περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων των αστυνομικών δικαιολογούνται μόνον στο μέτρο που εξυπηρετούν το έργο της ΕΛ.ΑΣ., ενώ απαγορεύεται να αναιρούν στην ουσία τα ατομικά δικαιώματα που κατοχυρώνει το Σύνταγμα περιορίζοντας υπέρμετρα την έκταση της εφαρμογής τους.

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση καταλήγουμε να συμφωνήσουμε με τη γενική παραδοχή ότι ο θεσμός της Αστυνομίας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες συνισταμένες του δημοκρατικού πολιτεύματος. Από την άλλη πλευρά, τόσο η κατοχύρωση των συνταγματικών δικαιωμάτων των αστυνομικών οργάνων, όσο και οι περιορισμοί που τίθενται σε αυτά είναι δύο στοιχεία απολύτως απαραίτητα για να επιτευχθεί ορθά ο ρόλος τους και να πραγματωθεί το έργο τους. Χωρίς τα μεν (δικαιώματα) οδηγούμαστε στην καταστρατήγηση του Συντάγματος, ενώ χωρίς τους δε ( περιορισμούς), ακόμα και σε αυθαιρεσίες. Η αποστολή του θεσμού, καθώς και οι ειδικότερες λειτουργίες του πρέπει να καθορίζονται και να προσδιορίζονται, πάντοτε στο πλαίσιο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών. Εξάλλου, ο αστυνομικός, στις μέρες μας, δεν έχει να εκπληρώσει έναν άχαρο ρόλο εκτελώντας ψυχρά τις διαταγές, που του δίνονται για να εξυπηρετήσει κάποιες σκοπιμότητες. Αντίθετα, είναι υποχρεωμένος, ζώντας σε μια κοινωνία της σύγχρονης δομής και εξέλιξης, να συμπορεύεται με αυτήν και να λαμβάνει τα μηνύματα που προέρχονται από αυτήν. Για να κερδίσει, λοιπόν, τη συμπάθεια, τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη των πολιτών, πρέπει να υιοθετήσει μια υποδειγματική συμπεριφορά, γιατί ο ρόλος του είναι δισυπόστατος παρουσιάζοντας κάποια ιδιορρυθμία. Ο Αστυνομικός οφείλει να προστατεύει και να σέβεται την ζωή, την ανθρώπινη αξία, την τιμή, την περιουσία, τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των πολιτών και να εξασφαλίζει την τάξη και την ασφάλεια μέσα στα πλαίσια της κείμενης νομοθεσίας και ενόψει του ότι τη δυνατότητα άσκησης της αστυνομικής εξουσίας την αντλεί από τον ίδιο τον λαό (φορέα αυτής), αλλά συγχρόνως εμφανίζεται «εχθρός» και καταπιεστής κατά την εφαρμογή του Νόμου «έπ’ ωφελεία» του κοινωνικού συνόλου. Είναι το πρώτο σημείο επαφής μεταξύ του πολίτη και του Νόμου. Και ενώ θεωρητικά οι θεσμοθετημένες σχέσεις πολίτη-Αστυνομίας - κοινωνίας και Αστυνομικού- πολίτη φαίνονται να είναι αρμονικά συνδεδεμένες σε ένα σύνολο συστήματος πληρότητας, στην καθημερινή πρακτική παρουσιάζονται αποκλίσεις και ανωμαλίες που δημιουργούν εκτεταμένα προβλήματα και τριγμούς με σοβαρές πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και άλλες προεκτάσεις. Ειδικότερα, από πλευράς κοινωνίας, ο ρόλος και το έργο της Ελληνικής Αστυνομίας εξακολουθεί να αμφισβητείται κατά τρόπο αντιφατικό από τις κοινωνικές εκείνες ομάδες, οι οποίες εκ προοιμίου είναι αντίθετες με το ισχύον οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό σύστημα (περιθωριακοί, αναρχοαυτόνομοι κοκ.), όπως, επίσης, αμφισβητείται και από μέλη ομάδων κοινωνικά αποκλεισμένων ή ομάδων χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και κατώτερων κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. Έτσι, με δεδομένη αυτή την προκατάληψη για το ρόλο της ως κατασταλτικού μηχανισμού σε πρακτικές αντίθετες στο κοινό αίσθημα ή αμφίβολης ή ανύπαρκτης νομιμότητας η Αστυνομία αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί το αλεξικέραυνο της εκρηκτικής αντίδρασης της κοινής γνώμης έναντι της πολιτείας. Εξάλλου, η κατά τα τελευταία έτη εισβολή στη Χώρα μας του οργανωμένου εγκλήματος και η έξαρση της εγκληματικότητας με την εμφάνιση μάλιστα καινοφανών προς την ελληνική κοινωνία εγκλημάτων, σε συνδυασμό με την αναποτελεσματικότητα της Αστυνομίας στην πάταξη του εγκλήματος, μετατόπισαν την όποια αρνητική θέση και αμφισβήτηση των πολιτών σε βάρος Αστυνομίας στον τομέα αυτό, όπως έδειξαν νεώτερα διεξαχθείσες κοινωνιολογικές έρευνες και σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης. Επιπροσθέτως, τα αθρόα κρούσματα αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς και διαφθοράς Αστυνομικών ,σε όλες σχεδόν τις βαθμίδες, που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, η χρήση περιττής ή αδικαιολόγητης βίας και αντιδεολογικών μεθόδων, ο επιδεικνυόμενος «υπερβολικός ζήλος» σε υποθέσεις απλές ή «ρουτίνας» και η αδικαιολόγητη ή κακή χρήση των όπλων των Αστυνομικών σε ορισμένες περιπτώσεις, συνετέλεσαν στην επίταση της αρνητικής στάσης της κοινής γνώμης σε βάρος της Αστυνομίας. Τα ανωτέρω περιστατικά, αν και μεμονωμένα και παρά τον αυστηρό κολασμό των υπευθύνων, ήταν ικανά να αμαυρώσουν την όλη εικόνα της Αστυνομίας και να επισκιάσουν το επιτελούμενο γόνιμο και δημιουργικό έργο στον κοινωνικό τομέα και τις επιτυχίες της στον αγώνα της κατά του εγκλήματος (λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών, εξαρθρώσεις σπειρών, κακοποιών κλπ.)και να ευαισθητοποιήσουν δυσμενώς την κοινή γνώμη σε βάρος της Αστυνομίας. Έτσι, η Αστυνομία έγινε δέκτης μιας γενικευμένης, υπέρμετρα διογκωμένης και διαστρεβλωμένης ενίοτε της αλήθειας, κριτικής από τα ΜΜΕ, συνήθως για λόγους εμπορευσιμότητας, τόσο για τη δράση, όσο και για τη μη δράση. Αυτό, όμως, το γεγονός του αβασάνιστου κοινωνικού ελέγχου της Αστυνομίας και άδικο είναι, αλλά και επικίνδυνο, γιατί τέτοια περιστατικά δεν αποφεύγονται σε καμία Αστυνομία του κόσμου, ενώ απεναντίας η Αστυνομία για την αποτελεσματική εκπλήρωση της υψηλής αποστολής της, έχει ανάγκη τη συνεργασία του κοινού, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία της σημερινής μορφής με τους κινδύνους που την απειλούν, όπου η πάλη κατά του εγκλήματος είναι υπόθεση όλων και προπάντων της κοινωνίας. Το ανησυχητικότερο όλων, όμως, είναι η συμπεριφορά της Πολιτείας προς την Ελληνική Αστυνομία, κρινόμενη ως μη αρμόζουσα και άδικη σε σχέση με τη σημαντική αποστολή που της έχει αναθέσει. Προεξέχουν κομματικός-πολιτικός εναγκαλισμός, αναξιοκρατία, μισθοί πενιχροί και συντάξεις, μισθολογικές αδικίες, συνδικαλιστικές διώξεις και διώξεις ή μεταθέσεις «σκοπιμότητας» προσωπικού, αναβλητικότητα αναμόρφωσης του αναχρονιστικού νομικού πλαισίου όσον αφορά την χρήση των όπλων, από ένα πλήθος άλλων χρονιζόντων ανικανοποίητων αιτημάτων, τα οποία προσδίδουν μια εικόνα αναξιοπρεπούς διαβίωσης, υποβιβασμού της προσωπικότητας και υπαλληλικής καταστάσεως των Αστυνομικών και εγκατάλειψης και αμέλειας από την Πολιτεία. Ουδείς είναι διατεθειμένος να επιδοκιμάσει ή να ανεχθεί έστω οποιαδήποτε αυθαίρετη, καταχρηστική ή άστοχη συμπεριφορά Αστυνομικού, η οποία στρέφεται σε βάρος των ατομικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών του πολίτη και η οποία θα πρέπει να πατάσσεται παραδειγματικά. Όμως, μεμονωμένες περιπτώσεις και καταγγελίες σχετικές, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηρίσουν αρνητικά, ούτε και να αλλοιώσουν το δεδομένο δημοκρατικό προσανατολισμό της Αστυνομίας και των υπόλοιπων Αστυνομικών. Για το λόγο αυτό, οι πάντες πρέπει να κατανοήσουν (πολιτεία, κοινό, ΜΜΕ, δικαιοσύνη κλπ.) ότι η Αστυνομία δεν είναι αυτόνομη. Οι ενέργειες της προσδιορίζονται και καθορίζονται από ένα σύνθετο νομικό, δεοντολογικό και πολιτικό πλαίσιο κανόνων, ενώ ιστορικά το πλαίσιο αυτό διεπόταν και από ισχυρά πολιτικά και κοινωνικά συμφέροντα. Οι δε Αστυνομικοί είναι και αυτοί άνθρωποι, εργαζόμενοι, πολίτες, κοινωνοί με τις ίδιες ανάγκες και δικαιώματα με αυτά των άλλων συνανθρώπων τους-πολιτών και έχουν την ανάγκη παντοειδούς στήριξης και συνεργασίας για την αποτελεσματική εκτέλεση του επίμοχθου, επικίνδυνου και πολυσχιδούς έργου τους, ιδιαίτερα στη σημερινή κοινωνία ,όπου κυριαρχείται από τη σύγκρουση συμφερόντων και την βία ως μέσου επίλυσης των διαφορών, όπου το οργανωμένο έγκλημα κατακτά όλο και μεγαλύτερο έδαφος και ο εγκληματίας γίνεται περισσότερο σύγχρονος και μεθοδικός. Δεν είναι ίδιον ευνομούμενης και δημοκρατικής πολιτείας το οξύμωρο θέαμα που παρατηρείται κατ’ επανάληψη επί των ημερών μας, δηλαδή να διαδηλώνουν οι Αστυνομικοί κατά της πολιτικής εξουσίας για την επίλυση των δίκαιων αιτημάτων τους, των οποίων η ικανοποίηση θα συντελέσει τα μέγιστα στο να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στα καθήκοντα του λειτουργήματός τους. Ο μετασχηματισμός, επομένως, της Αστυνομίας και η προς όφελος του πολίτη, λειτουργία της εξαρτάται και από τη μεταβολή και συγκρότηση των γενικότερων αντιλήψεων για την Αστυνομία σε όλη την κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, η διοίκηση πρέπει να φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, που οι υπάλληλοι της να έχουν εμπιστοσύνη σε αυτήν ότι θα τους αντιμετωπίζει με αντικειμενικά κριτήρια, δικαιοσύνη και ανθρωπισμό. Και είναι δυνατό να ικανοποιούνται ταυτόχρονα και οι επιθυμίες των υπαλλήλων και το υπηρεσιακό συμφέρον να εξυπηρετείται, αρκεί να καθιερωθεί και να εφαρμοσθεί σύστημα, που θα στηρίζεται πάνω σε αυτή την αντίληψη, Αποτελεί υποχρέωση για κάθε προϊστάμενο να ενδιαφέρεται για το προσωπικό του και να λαμβάνει υπόψη του τα προβλήματα που δημιουργούνται (ατομικά, οικονομικά, κοινωνικά) και να προσπαθεί να τα θεραπεύει κατά τον καλύτερο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται το υπηρεσιακό συμφέρον μέσα από την ανθρωποκεντρική αντίληψη στην οποία πρέπει να στηρίζεται και να λειτουργεί ο μηχανισμός αστυνόμευσης. Από την άλλη μεριά, η πολιτεία οφείλει να επανεξετάσει και να επαναπροσδιορίσει το υφιστάμενο πλαίσιο με τη συμμετοχή, όμως, του κοινού, δηλαδή όλων των αρμόδιων κοινών φορέων και οργανώσεων. Οι άμεσες καθημερινές πρακτικές των πολιτών σε σχέση με το έργο και την ειδικότερη αποστολή της Ελληνικής Αστυνομίας, οφείλουν να αναπροσαρμοστούν και να τεθούν σε νέα πλαίσια διεργασιών, έτσι ώστε να αντανακλάται με σαφήνεια ο ρόλος και η ευθύνη τους απέναντι στα καθήκοντα και τους ρόλους που οι ίδιοι αναθέτουν στους αστυνομικούς. Σαφέστατα, η παραδοχή των σφαλμάτων και από τους δύο φορείς –πολίτες και τη ΕΛ.ΑΣ αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την γεφύρωση των πιθανών διαφορών, που ενυπάρχουν στη μεταξύ τους σχέση. Σήμερα, η Πολιτεία, αλλά και η ίδια η Αστυνομία, ως αυτοδύναμος οργανισμός, οφείλει να ανανεώσει(και να ανανεώνει διαρκώς) στο ρόλο και στη δράση της την ηθική νομιμοποίηση της στην κοινωνία. Προς τούτο επιβάλλεται: i) Η αναβάθμιση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας. Η αποτελεσματικότητα στα ζητήματα ασφάλειας, νόμου και τάξεως, είναι ζωτικής σημασίας οπωσδήποτε, αλλά η επίτευξη της μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την δημοκρατικότητα. Χρειάζεται, λοιπόν, προσοχή και πρόνοιες σε επίπεδο τεχνολογικής άμυνας και διεθνούς νομικής και πολιτικής συνεργασίας.ii) Εκσυγχρονισμός των αστυνομικών μέσων και του τεχνολογικού εξοπλισμού και συντήρηση τους. Έγκυρα και αξιόπιστα εργαλεία, κατάλληλα και τις Ελληνικές συνθήκες δράσεως(τις γεωγραφικές, συγκοινωνιακές, κλιματολογικές, κοινωνικές ή κοινωνιολογικές και όλες τις άλλες). iii) Εκσυγχρονισμός στις διοικητικές δομές και εξευρωπαϊσμός των λειτουργικών διαρθρώσεων. Και iv) επικράτηση στην υπαλληλική σχέση και λειτουργία της αξιοκρατίας, της επαγγελματικής ευσυνειδησίας, του εύορκου της αποστολής, της επαγγελματικής αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ βαθμοφόρων και μη και της ιεραρχικής σχέσης και πειθαρχίας. Το τετράπτυχο ,επομένως, της σύγχρονης αστυνομίας θα πρέπει να είναι: «τεχνογνωσία, μεθοδικότητα, εξοπλισμός και εκπαίδευση (διαρκής)». Συμπερασματικά, η σωστή αστυνόμευση οδηγεί σε κοινωνίες ασφαλείς, ήρεμες και ευνομούμενες. Οι πολίτες εμπιστεύονται τους κυβερνώντες και εξωτερικεύουν όλη τους την παραγωγικότητα και την συνεργασία με τη πολιτεία. Για το λόγο αυτό, η διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης από τους υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας, μέσω της ενεργής τους δράσης, πρέπει να είναι στόχος και αυτοσκοπός όλων, εκφραζόμενος με θετικά διακείμενα συναισθήματα και έπ’ ουδενί με άνευ ουσίας αντιδράσεις. Διαφορετικά η συνέχιση της αρνητικής στάσης από μέρους όλων σε βάρος της Αστυνομίας και θεώρηση της ως «αλεξικέραυνου» της εκρηκτικής αντίδρασης της κοινής γνώμης έναντι της Πολιτείας είναι δυνατόν να ενθαρρύνουν κρούσματα διαφθοράς, να οδηγήσουν σε παθητική αδράνεια των αστυνομικών, σε πρόωρη εθελούσια έξοδο των παλαιών από το Σώμα ή σε απροθυμία κατατάξεως νέων στην Αστυνομία, συνέπειες οι οποίες θα στιγματίσουν ανεπανόρθωτα την Ελληνική πολιτεία και κοινωνία.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση καταλήγουμε να συμφωνήσουμε με τη γενική παραδοχή ότι ο θεσμός της Αστυνομίας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες συνισταμένες του δημοκρατικού πολιτεύματος. Από την άλλη πλευρά, τόσο η κατοχύρωση των συνταγματικών δικαιωμάτων των αστυνομικών οργάνων, όσο και οι περιορισμοί που τίθενται σε αυτά είναι δύο στοιχεία απολύτως απαραίτητα για να επιτευχθεί ορθά ο ρόλος τους και να πραγματωθεί το έργο τους. Χωρίς τα μεν (δικαιώματα) οδηγούμαστε στην καταστρατήγηση του Συντάγματος, ενώ χωρίς τους δε ( περιορισμούς), ακόμα και σε αυθαιρεσίες. Η αποστολή του θεσμού, καθώς και οι ειδικότερες λειτουργίες του πρέπει να καθορίζονται και να προσδιορίζονται, πάντοτε στο πλαίσιο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών. Εξάλλου, ο αστυνομικός, στις μέρες μας, δεν έχει να εκπληρώσει έναν άχαρο ρόλο εκτελώντας ψυχρά τις διαταγές, που του δίνονται για να εξυπηρετήσει κάποιες σκοπιμότητες. Αντίθετα, είναι υποχρεωμένος, ζώντας σε μια κοινωνία της σύγχρονης δομής και εξέλιξης, να συμπορεύεται με αυτήν και να λαμβάνει τα μηνύματα που προέρχονται από αυτήν. Για να κερδίσει, λοιπόν, τη συμπάθεια, τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη των πολιτών, πρέπει να υιοθετήσει μια υποδειγματική συμπεριφορά, γιατί ο ρόλος του είναι δισυπόστατος παρουσιάζοντας κάποια ιδιορρυθμία. Ο Αστυνομικός οφείλει να προστατεύει και να σέβεται την ζωή, την ανθρώπινη αξία, την τιμή, την περιουσία, τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των πολιτών και να εξασφαλίζει την τάξη και την ασφάλεια μέσα στα πλαίσια της κείμενης νομοθεσίας και ενόψει του ότι τη δυνατότητα άσκησης της αστυνομικής εξουσίας την αντλεί από τον ίδιο τον λαό (φορέα αυτής), αλλά συγχρόνως εμφανίζεται «εχθρός» και καταπιεστής κατά την εφαρμογή του Νόμου «έπ’ ωφελεία» του κοινωνικού συνόλου. Είναι το πρώτο σημείο επαφής μεταξύ του πολίτη και του Νόμου. Και ενώ θεωρητικά οι θεσμοθετημένες σχέσεις πολίτη-Αστυνομίας - κοινωνίας και Αστυνομικού- πολίτη φαίνονται να είναι αρμονικά συνδεδεμένες σε ένα σύνολο συστήματος πληρότητας, στην καθημερινή πρακτική παρουσιάζονται αποκλίσεις και ανωμαλίες που δημιουργούν εκτεταμένα προβλήματα και τριγμούς με σοβαρές πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και άλλες προεκτάσεις. Ειδικότερα, από πλευράς κοινωνίας, ο ρόλος και το έργο της Ελληνικής Αστυνομίας εξακολουθεί να αμφισβητείται κατά τρόπο αντιφατικό από τις κοινωνικές εκείνες ομάδες, οι οποίες εκ προοιμίου είναι αντίθετες με το ισχύον οικονομικό-κοινωνικό-πολιτικό σύστημα (περιθωριακοί, αναρχοαυτόνομοι κοκ.), όπως, επίσης, αμφισβητείται και από μέλη ομάδων κοινωνικά αποκλεισμένων ή ομάδων χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και κατώτερων κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. Έτσι, με δεδομένη αυτή την προκατάληψη για το ρόλο της ως κατασταλτικού μηχανισμού σε πρακτικές αντίθετες στο κοινό αίσθημα ή αμφίβολης ή ανύπαρκτης νομιμότητας η Αστυνομία αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί το αλεξικέραυνο της εκρηκτικής αντίδρασης της κοινής γνώμης έναντι της πολιτείας. Εξάλλου, η κατά τα τελευταία έτη εισβολή στη Χώρα μας του οργανωμένου εγκλήματος και η έξαρση της εγκληματικότητας με την εμφάνιση μάλιστα καινοφανών προς την ελληνική κοινωνία εγκλημάτων, σε συνδυασμό με την αναποτελεσματικότητα της Αστυνομίας στην πάταξη του εγκλήματος, μετατόπισαν την όποια αρνητική θέση και αμφισβήτηση των πολιτών σε βάρος Αστυνομίας στον τομέα αυτό, όπως έδειξαν νεώτερα διεξαχθείσες κοινωνιολογικές έρευνες και σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης. Επιπροσθέτως, τα αθρόα κρούσματα αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς και διαφθοράς Αστυνομικών ,σε όλες σχεδόν τις βαθμίδες, που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, η χρήση περιττής ή αδικαιολόγητης βίας και αντιδεολογικών μεθόδων, ο επιδεικνυόμενος «υπερβολικός ζήλος» σε υποθέσεις απλές ή «ρουτίνας» και η αδικαιολόγητη ή κακή χρήση των όπλων των Αστυνομικών σε ορισμένες περιπτώσεις, συνετέλεσαν στην επίταση της αρνητικής στάσης της κοινής γνώμης σε βάρος της Αστυνομίας. Τα ανωτέρω περιστατικά, αν και μεμονωμένα και παρά τον αυστηρό κολασμό των υπευθύνων, ήταν ικανά να αμαυρώσουν την όλη εικόνα της Αστυνομίας και να επισκιάσουν το επιτελούμενο γόνιμο και δημιουργικό έργο στον κοινωνικό τομέα και τις επιτυχίες της στον αγώνα της κατά του εγκλήματος (λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών, εξαρθρώσεις σπειρών, κακοποιών κλπ.)και να ευαισθητοποιήσουν δυσμενώς την κοινή γνώμη σε βάρος της Αστυνομίας. Έτσι, η Αστυνομία έγινε δέκτης μιας γενικευμένης, υπέρμετρα διογκωμένης και διαστρεβλωμένης ενίοτε της αλήθειας, κριτικής από τα ΜΜΕ, συνήθως για λόγους εμπορευσιμότητας, τόσο για τη δράση, όσο και για τη μη δράση. Αυτό, όμως, το γεγονός του αβασάνιστου κοινωνικού ελέγχου της Αστυνομίας και άδικο είναι, αλλά και επικίνδυνο, γιατί τέτοια περιστατικά δεν αποφεύγονται σε καμία Αστυνομία του κόσμου, ενώ απεναντίας η Αστυνομία για την αποτελεσματική εκπλήρωση της υψηλής αποστολής της, έχει ανάγκη τη συνεργασία του κοινού, ιδιαίτερα σε μια κοινωνία της σημερινής μορφής με τους κινδύνους που την απειλούν, όπου η πάλη κατά του εγκλήματος είναι υπόθεση όλων και προπάντων της κοινωνίας. Το ανησυχητικότερο όλων, όμως, είναι η συμπεριφορά της Πολιτείας προς την Ελληνική Αστυνομία, κρινόμενη ως μη αρμόζουσα και άδικη σε σχέση με τη σημαντική αποστολή που της έχει αναθέσει. Προεξέχουν κομματικός-πολιτικός εναγκαλισμός, αναξιοκρατία, μισθοί πενιχροί και συντάξεις, μισθολογικές αδικίες, συνδικαλιστικές διώξεις και διώξεις ή μεταθέσεις «σκοπιμότητας» προσωπικού, αναβλητικότητα αναμόρφωσης του αναχρονιστικού νομικού πλαισίου όσον αφορά την χρήση των όπλων, από ένα πλήθος άλλων χρονιζόντων ανικανοποίητων αιτημάτων, τα οποία προσδίδουν μια εικόνα αναξιοπρεπούς διαβίωσης, υποβιβασμού της προσωπικότητας και υπαλληλικής καταστάσεως των Αστυνομικών και εγκατάλειψης και αμέλειας από την Πολιτεία. Ουδείς είναι διατεθειμένος να επιδοκιμάσει ή να ανεχθεί έστω οποιαδήποτε αυθαίρετη, καταχρηστική ή άστοχη συμπεριφορά Αστυνομικού, η οποία στρέφεται σε βάρος των ατομικών δικαιωμάτων και των ελευθεριών του πολίτη και η οποία θα πρέπει να πατάσσεται παραδειγματικά. Όμως, μεμονωμένες περιπτώσεις και καταγγελίες σχετικές, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηρίσουν αρνητικά, ούτε και να αλλοιώσουν το δεδομένο δημοκρατικό προσανατολισμό της Αστυνομίας και των υπόλοιπων Αστυνομικών. Για το λόγο αυτό, οι πάντες πρέπει να κατανοήσουν (πολιτεία, κοινό, ΜΜΕ, δικαιοσύνη κλπ.) ότι η Αστυνομία δεν είναι αυτόνομη. Οι ενέργειες της προσδιορίζονται και καθορίζονται από ένα σύνθετο νομικό, δεοντολογικό και πολιτικό πλαίσιο κανόνων, ενώ ιστορικά το πλαίσιο αυτό διεπόταν και από ισχυρά πολιτικά και κοινωνικά συμφέροντα. Οι δε Αστυνομικοί είναι και αυτοί άνθρωποι, εργαζόμενοι, πολίτες, κοινωνοί με τις ίδιες ανάγκες και δικαιώματα με αυτά των άλλων συνανθρώπων τους-πολιτών και έχουν την ανάγκη παντοειδούς στήριξης και συνεργασίας για την αποτελεσματική εκτέλεση του επίμοχθου, επικίνδυνου και πολυσχιδούς έργου τους, ιδιαίτερα στη σημερινή κοινωνία ,όπου κυριαρχείται από τη σύγκρουση συμφερόντων και την βία ως μέσου επίλυσης των διαφορών, όπου το οργανωμένο έγκλημα κατακτά όλο και μεγαλύτερο έδαφος και ο εγκληματίας γίνεται περισσότερο σύγχρονος και μεθοδικός. Δεν είναι ίδιον ευνομούμενης και δημοκρατικής πολιτείας το οξύμωρο θέαμα που παρατηρείται κατ’ επανάληψη επί των ημερών μας, δηλαδή να διαδηλώνουν οι Αστυνομικοί κατά της πολιτικής εξουσίας για την επίλυση των δίκαιων αιτημάτων τους, των οποίων η ικανοποίηση θα συντελέσει τα μέγιστα στο να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στα καθήκοντα του λειτουργήματός τους. Ο μετασχηματισμός, επομένως, της Αστυνομίας και η προς όφελος του πολίτη, λειτουργία της εξαρτάται και από τη μεταβολή και συγκρότηση των γενικότερων αντιλήψεων για την Αστυνομία σε όλη την κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, η διοίκηση πρέπει να φτάσει σε τέτοιο επίπεδο, που οι υπάλληλοι της να έχουν εμπιστοσύνη σε αυτήν ότι θα τους αντιμετωπίζει με αντικειμενικά κριτήρια, δικαιοσύνη και ανθρωπισμό. Και είναι δυνατό να ικανοποιούνται ταυτόχρονα και οι επιθυμίες των υπαλλήλων και το υπηρεσιακό συμφέρον να εξυπηρετείται, αρκεί να καθιερωθεί και να εφαρμοσθεί σύστημα, που θα στηρίζεται πάνω σε αυτή την αντίληψη, Αποτελεί υποχρέωση για κάθε προϊστάμενο να ενδιαφέρεται για το προσωπικό του και να λαμβάνει υπόψη του τα προβλήματα που δημιουργούνται (ατομικά, οικονομικά, κοινωνικά) και να προσπαθεί να τα θεραπεύει κατά τον καλύτερο τρόπο, ώστε να διασφαλίζεται το υπηρεσιακό συμφέρον μέσα από την ανθρωποκεντρική αντίληψη στην οποία πρέπει να στηρίζεται και να λειτουργεί ο μηχανισμός αστυνόμευσης. Από την άλλη μεριά, η πολιτεία οφείλει να επανεξετάσει και να επαναπροσδιορίσει το υφιστάμενο πλαίσιο με τη συμμετοχή, όμως, του κοινού, δηλαδή όλων των αρμόδιων κοινών φορέων και οργανώσεων. Οι άμεσες καθημερινές πρακτικές των πολιτών σε σχέση με το έργο και την ειδικότερη αποστολή της Ελληνικής Αστυνομίας, οφείλουν να αναπροσαρμοστούν και να τεθούν σε νέα πλαίσια διεργασιών, έτσι ώστε να αντανακλάται με σαφήνεια ο ρόλος και η ευθύνη τους απέναντι στα καθήκοντα και τους ρόλους που οι ίδιοι αναθέτουν στους αστυνομικούς. Σαφέστατα, η παραδοχή των σφαλμάτων και από τους δύο φορείς –πολίτες και τη ΕΛ.ΑΣ αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την γεφύρωση των πιθανών διαφορών, που ενυπάρχουν στη μεταξύ τους σχέση. Σήμερα, η Πολιτεία, αλλά και η ίδια η Αστυνομία, ως αυτοδύναμος οργανισμός, οφείλει να ανανεώσει(και να ανανεώνει διαρκώς) στο ρόλο και στη δράση της την ηθική νομιμοποίηση της στην κοινωνία. Προς τούτο επιβάλλεται: i) Η αναβάθμιση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας. Η αποτελεσματικότητα στα ζητήματα ασφάλειας, νόμου και τάξεως, είναι ζωτικής σημασίας οπωσδήποτε, αλλά η επίτευξη της μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την δημοκρατικότητα. Χρειάζεται, λοιπόν, προσοχή και πρόνοιες σε επίπεδο τεχνολογικής άμυνας και διεθνούς νομικής και πολιτικής συνεργασίας.ii) Εκσυγχρονισμός των αστυνομικών μέσων και του τεχνολογικού εξοπλισμού και συντήρηση τους. Έγκυρα και αξιόπιστα εργαλεία, κατάλληλα και τις Ελληνικές συνθήκες δράσεως(τις γεωγραφικές, συγκοινωνιακές, κλιματολογικές, κοινωνικές ή κοινωνιολογικές και όλες τις άλλες). iii) Εκσυγχρονισμός στις διοικητικές δομές και εξευρωπαϊσμός των λειτουργικών διαρθρώσεων. Και iv) επικράτηση στην υπαλληλική σχέση και λειτουργία της αξιοκρατίας, της επαγγελματικής ευσυνειδησίας, του εύορκου της αποστολής, της επαγγελματικής αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ βαθμοφόρων και μη και της ιεραρχικής σχέσης και πειθαρχίας. Το τετράπτυχο ,επομένως, της σύγχρονης αστυνομίας θα πρέπει να είναι: «τεχνογνωσία, μεθοδικότητα, εξοπλισμός και εκπαίδευση (διαρκής)». Συμπερασματικά, η σωστή αστυνόμευση οδηγεί σε κοινωνίες ασφαλείς, ήρεμες και ευνομούμενες. Οι πολίτες εμπιστεύονται τους κυβερνώντες και εξωτερικεύουν όλη τους την παραγωγικότητα και την συνεργασία με τη πολιτεία. Για το λόγο αυτό, η διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης από τους υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας, μέσω της ενεργής τους δράσης, πρέπει να είναι στόχος και αυτοσκοπός όλων, εκφραζόμενος με θετικά διακείμενα συναισθήματα και έπ’ ουδενί με άνευ ουσίας αντιδράσεις. Διαφορετικά η συνέχιση της αρνητικής στάσης από μέρους όλων σε βάρος της Αστυνομίας και θεώρηση της ως «αλεξικέραυνου» της εκρηκτικής αντίδρασης της κοινής γνώμης έναντι της Πολιτείας είναι δυνατόν να ενθαρρύνουν κρούσματα διαφθοράς, να οδηγήσουν σε παθητική αδράνεια των αστυνομικών, σε πρόωρη εθελούσια έξοδο των παλαιών από το Σώμα ή σε απροθυμία κατατάξεως νέων στην Αστυνομία, συνέπειες οι οποίες θα στιγματίσουν ανεπανόρθωτα την Ελληνική πολιτεία και κοινωνία.

Το δικαίωμα της συνάθροισης είναι ένα δικαίωμα το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 11 του Συντάγματος και συνιστάται στη συγκέντρωση περισσότερων ατόμων σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, δημόσιο ή ιδιωτικό με κοινότητα σκοπού. Για να απολαμβάνει μια συνάθροιση την προστασία του αρ. 11 θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι ήσυχη και άοπλη. Τα είδη των συναθροίσεων είναι ιδιωτικές και δημόσιες καθώς επίσης και οι υπαίθριες και αυτές που λαμβάνουν χώρα σε κλειστό χώρο. Όσον αφορά την παρουσία της αστυνομίας αυτή μπορεί να παρίσταται μόνο στις δημόσιες συναθροίσεις. Όσον αφορά τις υπαίθριες συναθροίσεις, η αστυνομία μπορεί να τις απαγορεύει μόνο όταν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια ή όταν επίκειται σοβαρή διαταραχή της κοινωνικοοικονομικής ζωής. Σε αναφορά με το ζήτημα της διακοπής της κυκλοφορίας, οι συναθροιζόμενοι δεν μπορούν να παρακωλύουν τη συγκοινωνία σε κεντρική αρτηρία της πόλης με το να στέκονται, να κάθονται ή να ξαπλώνουν στο δρόμο γιατί τότε δεν πληρείται η προϋπόθεση του συνέρχεσθαι ησύχως, άρα μια τέτοια συνάθροιση δεν προστατεύεται από το άρθρο 11 του Συντάγματος. Επιπροσθέτως, δεν μπορεί να γίνει επιτρεπτή η παρακώλυση της συγκοινωνίας για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. συναθροιζόμενοι που \"κλείνουν\" τους δρόμους για μέρες) αφού κάτι τέτοια δεν θα προσιδίαζε στη συνάθροιση, η οποία έχει προσωρινό χαρακτήρα. Γενικά, η αστυνομία πάντα μπορεί να διαλύσει μια συνάθροιση η οποία διεξάγεται παρ\' ότι έχει απαγορευθεί ή όταν δεν έχουν εκπληρωθεί οι όροι της. Εν τέλει, κάθε δημοκρατία πρέπει να ανέχεται ως ένα βαθμό την ενόχληση της οδικής κυκλοφορίας όταν πρόκειται για μια συνάθροιση, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνεται ανεκτή η καθήλωση της ελευθερίας κινήσεως κάθε φορά που μια ομάδα ανθρώπων αποφασίζει να προβεί σε μια πορεία ή διαδήλωση.

Περίληψη Ειδική κυριαρχική σχέση είναι η ειδική σχέση εξουσίασης, στην οποία βρίσκεται για κάποιο χρονικό διάστημα ο πολίτης και ένεκα της οποίας έχει αυξημένες έναντι του κράτους υποχρεώσεις. Ο ιδιώτης που εκτίει ποινή φυλάκισης, οι μαθητές των σχολείων της δημόσιας εκπαίδευσης, οι φοιτητές των πανεπιστημίων, οι δημόσιοι, στρατιωτικοί, δικαστικοί υπάλληλοι ή λειτουργοί, όσοι υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία, υπόκεινται σε περισσότερες υποχρεώσεις από εκείνες που θα είχαν αν δεν βρίσκονταν στην ιδιαίτερη σχέση προς το κράτος ή προς άλλο δημόσιο οργανισμό. Στο πλαίσιο των σχέσεων αυτών επιβάλλονται περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων οι οποίοι είναι θεμιτοί εφόσον ψηφίζονται με νόμο σύμφωνο με το Σύνταγμα και ανταποκρίνονται στην αρχή της αναλογικότητας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Κράτος δικαίου και η διαφοροποίησή του από το Αστυνομικό κράτος. 1. Κράτος Δικαίου 2. Απολυταρχικό Κράτος και Αστυνομικό Κράτος Β. Αρμοδιότητες Αστυνομίας και Βασικές Αρχές που διέπουν στην αστυνομική δράση. 1. Γενικά, Ιστορική Αναδρομή, Αρμοδιότητες, Διακρίσεις. 2. Αρχές που διέπουν την Αστυνομική Δράση. α. Γενικά β. Αρχή της νομιμότητας. γ. Η αρχή της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος. δ. Αρχή της αναλογικότητας. Γ. Η εξακρίβωση στοιχείων ως αστυνομική δραστηριότητα σε συνδυασμό με το απαραβίαστο της προσωπικής ελευθερίας, του Αρ. 5§3 του Συντάγματος και η επιφύλαξη νόμου που η ίδια θεσπίζει. 1. Προσωπική Ελευθερία. 2. Η επιφύλαξη νόμου της διατάξεως του Αρ. 5§3 εδ.β΄ του Συντάγματος και η σχετικοποίηση στην προστασία της προσωπικής ελευθερίας που επιφέρει αυτή. 3. Εννοιολογικός προσδιορισμός και διάκριση της οριοθέτησης, και της στέρησης της προσωπικής ελευθερίας. Δ. Η εξακρίβωση στοιχείων από τα όργανα επιβολής της δημόσιας τάξης και η συνταγματικότητά της. 1. Έννοια και νομική φύση της εξακρίβωσης στοιχείων. 2.Περιορισμοί στους οποίους υπόκειται η εξακρίβωση στοιχείων ως απλός περιορισμός του δικαιώματος της προσωπικής ελευθερίας. Περιορισμοί των περιορισμών. α. Διατύπωση περιορισμού κατά τρόπο απρόσωπο και αντικειμενικό. β. Εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος μέσω του περιορισμού. γ. Αρχή προστασίας του «Θεμελιώδους πυρήνα» του συνταγματικού δικαιώματος. δ. Τήρηση των επιταγών της αρχής της αναλογικότητας. Ε. Η θέση της νομολογίας όσον αφορά το ζήτημα της εξακρίβωσης στοιχείων. Εν είδει επιλόγου. Summary ΛΗΜΜΑΤΑ [KEY WORDS] ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Αστυνομία αποτελεί ένα μηχανισμό και μία μορφή οργάνωσης η οποία παρουσιάζεται παράλληλα με τη γένεση του σύγχρονου κράτους. Από την αρχαία Αθήνα η αστυνομίας αποτελεί ένα θεσμό κοινωνικού ελέγχου και συνδέεται με την ανάγκη της κρατικής εξουσίας να εξασφαλίζει την πειθαρχία των πολιτών σε συγκεκριμένους κανόνες που η ίδια διαμορφώνει. Σύμφωνα με το αρ.3 του νόμου 1481/1984 η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί ιδιαίτερο ένοπλο Σώμα και λειτουργεί με τους δικούς της οργανικούς νόμους. Κάθε Αστυνομικός απολαμβάνει δικαιώματα ως υποκείμενο δικαίου και υπόκειται σε υποχρεώσεις. Τελεί όμως σε ειδική κυριαρχική σχέση ,με το κράτος και υφίσταται για αυτό κάποιους περιορισμούς ως προς ορισμένα δικαιώματα. Η αρχή της Αναλογικότητας και της νομιμότητας λειτουργεί ως βασική κατεύθυνση, κύρια δέσμευση και βασικό όριο στη δράση της Ελλ.Αστ.

Τα αστυνομικά όργανα της ΕΛΑΣ εντάσσονται στα όργανα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και έχουν ως αποστολή τους τη διασφάλιση της Δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Ως υλικά μέτρα στα πλαίσια της πρόληψης και καταστολής του εγκλήματος, διενεργούν σωματικές έρευνες και έρευνες σε οχήματα πολιτών. Οι έλεγχοι αυτοί, όμως, προκειμένου να είναι νόμιμοι δεν πρέπει να καταστρατηγούν τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, τα οποία έχουν την υποχρέωση να προστατεύουν και να σέβονται. Έτσι, ο έλεγχος των μεταφορικών μέσων από τα αστυνομικά όργανα πρέπει να μην παραβιάζει τίποτα από όσα αναφέρονται σε όλο το μήκος της εργασίας. Ειδικότερα: θα πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 96 του ΠΔ 141/1991, δηλαδή να εκτελείται ο έλεγχος μόνο αν υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες τελέσεως εγκλήματος ή είναι απόλυτη ανάγκη και να μην παραβιάζει τις αρχές της νομιμότητας, της αναλογικότητας, της αμεροληψίας-ισότητας και της υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος, καθώς επίσης και τις αρχές της προσήκουσας συμπεριφοράς, του σεβασμού του τεκμηρίου της αθωότητας και της απαγόρευσης κατάχρησης τόσο της εξουσίας τους όσο και της αστυνομικής διαδικασίας. Αντίθετα, στην περίπτωση που παραβιάζεται κάποια ή κάποιες από αυτές τις αρχές, τότε το αστυνομικό όργανο παραβιάζει αδικαιολόγητα συνταγματικώς θεμελιωμένα ατομικά δικαιώματα και η άσκηση της αρμοδιότητας του κρίνεται παράνομη και αντισυνταγματική.

Η Αστυνομία αποτελεί ένα μηχανισμό και μια μορφή οργάνωσης η οποία παρουσιάζεται παράλληλα με τη γέννηση του σύγχρονου κράτους. Από την Αρχαία Αθήνα η Αστυνομία αποτελεί θεσμό κοινωνικού ελέγχου και συνδέεται με την ανάγκη της κρατικής εξουσίας να εξασφαλίζει την πειθαρχία των πολιτών σε συγκεκριμένους κανόνες που η ίδια διαμορφώνει. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 1481/1984 η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί ιδιαίτερο ένοπλο σώμα και λειτουργεί με τους δικούς της οργανικούς νόμους. Κάθε αστυνομικός απολαμβάνει δικαιώματα ως υποκείμενο δικαίου και υπόκειται σε υποχρεώσεις. Τελεί όμως σε ειδική κυριαρχική σχέση με το κράτος και υφίσταται γι’αυτό κάποιους περιορισμούς ως προς ορισμένα δικαιώματα. Η αρχή της αναλογικότητας και της νομιμότητας λειτουργεί ως βασική κατεύθυνση, κύρια δέσμευση και βασικό όριο στη δράση της Ελληνικής Αστυνομίας

Τα «όρια» της δράσης της αστυνομίας βρίσκονται στην συνταγματικά (πλέον) κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας. Σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος (1975/1986/2001): «Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα... πρέπει ... να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας». Η αρχή της αναλογικότητας δεν αποτελεί μια νέα έννοια στο ελληνικό συνταγματικό δίκαιο. ΄Ηδη με την απόφαση 2112/1986 είχε αναγνωρισθεί ως συνταγματική αρχή, η οποία απορρέει από την έννοια του κράτους δικαίου, δεσμεύει το νομοθέτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελέγχεται από τον δικαστή. Η αρχή της αναλογικότητας, ως «συνταγματικός περιορισμός» των «νομοθετικών περιορισμών» των θεμελιωδών δικαιωμάτων, απαρτίζεται από τρεις επιμέρους αρχές: Πρώτον, την αρχή της καταλληλότητας, σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός δεν πρέπει να είναι απολύτως ανώφελος ή αναποτελεσματικός για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου. Δεύτερον, την αρχή της αναγκαιότητας, σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός έστω και αν είναι κατάλληλος, δεν πρέπει πάντως να είναι επαχθέστερος από το αναγκαίο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου αποτελέσματος μέτρο. Τρίτον, την αρχή της αναλογικότητας υπό στενή έννοια, σύμφωνα με την οποία ο περιορισμός, έστω κι αν είναι κατάλληλος ή αναγκαίος δεν πρέπει πάντως να συνεπάγεται περισσότερα μειονεκτήματα για τα δικαιώματα των πολιτών παρά πλεονεκτήματα για τα δημόσια ή ιδιωτικά συνταγματικά δικαιώματα, στην προστασία των οποίων αποβλέπει. Η άσκηση της αστυνομικής εξουσίας, συνιστά τον πλέον απεχθή και επώδυνο τρόπο κρατικής επέμβασης στα συνταγματικά δικαιώματα του πολίτη. Για τον λόγο αυτό, η εφαρμογή της αναλογικότητας από τα αστυνομικά όργανα κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους κρίνεται ως επιτακτικά αναγκαίο. Η χρήση των όπλων από τα αστυνομικά όργανα δεν αντίκειται καταρχήν στην συνταγματική προστασία της ανθρώπινης ζωής, εφόσον όμως η χρήση αυτή γίνεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις και υπό την απαράβατη προϋπόθεση της αρχής της αναλογικότητας. Σχετικώς εκδόθηκε ο πρόσφατος νόμος 3169/2003 ο οποίος προέβη στις αναγκαίες ρυθμίσεις. Η ορθή και επιτυχημένη εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, από τα αστυνομικά όργανα, εξαρτάται σε μεγάλο ποσοστό από τη σωστή, ολοκληρωμένη και διαρκή εκπαίδευσή τους. Η ολοκληρωμένη εκπαίδευση προϋποθέτει τόσο την θεωρητική κατάρτιση όσο και την τεχνική εξειδίκευση του «αστυνομικού». Σύμφωνα με την γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (26-8-1789) για την «Προστασία» των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, είναι αναγκαίο να υπάρχει δημόσια δύναμη. η εξουσία αυτή επομένως δημιουργείται προς όφελος όλων και όχι προς όφελος δικό τους εκείνων στους οποίους είναι εμπιστευμένη».

Ο τρόπος και τα μέσα άσκησης της αστυνομικής εξουσίας, αποτελούν ζητήματα που έχουν απασχολήσει έντονα την θεωρία και τη νομολογία, δεδομένης και της, μέχρι πρόσφατα, απουσίας σχετικής νομοθετικής ρύθμισης. Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, η συνταγματική επιταγή του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι ρυθμίσεις που απαγορεύουν την κατάχρηση δημόσιας εξουσίας ( Σ. 25 παρ.1), καθώς και οι περιορισμοί της ΕΣΔΑ, οριοθετούσαν τη δράση των αστυνομικών οργάνων. Το νομοθετικό κενό ήρθε να καλύψει ο ν. 3169/2003, ο οποίος ορίζει με σαφήνεια τις προϋποθέσεις άσκησης της αστυνομικής εξουσίας, και κυρίως την χρήση του υπηρεσιακού όπλου. Με γνώμονα, λοιπόν, το συγκεκριμένο ειδικό νόμο, καθώς και προηγούμενους, (κυρίως τον ν. 2168/1993), οι αστυνομικοί είναι σε θέση να γνωρίζουν, χωρίς κίνδυνο ποινικής τους εμπλοκής, πότε μπορούν να χρησιμοποιούν όπλα ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζονται στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών, καθώς και η ζωή και η σωματική τους ακεραιότητα.

1) ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2)ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 3) ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4) ΕΝΝΟΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ Α΄ΜΕΡΟΣ: 5) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ : Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ Αi) ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ Αii)ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ Αiii) ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ / ΑΠΟΣΤΟΛΗ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ Αiv) ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Αv) ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Αvi) ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΘΕΣΜΟΥ Αvii) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ ( α. ΑΡΧΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ , β. ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ , γ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ,δ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1821 ,ε. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, στ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΟΘΩΝΑ ,ζ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ) 6) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ : ΑΣΚΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ Βi) ΓΕΝΙΚΑ Βii) ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Βiii) ΥΛΙΚΑ ΜΕΤΡΑ – ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΒΟΛΗ & ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ Βiv) ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ 7) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: Ο ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΚΑΙΟΥ Γi) ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ & ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Γii) ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Γiii) ΓΕΝΙΚΑ ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ 8) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄: ΤΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ( ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΥΠΟΚΕΙΝΤΑΙ) Δi) ΓΕΝΙΚΑ Δii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ & ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ Δiii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ Δiv) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ & Ο ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΑΣΜΩΝ Δv) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ « ΣΥΝΕΡΧΕΣΘΑΙ» & ΤΟΥ «ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΖΕΣΘΑΙ» ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΓΓΡΑΦΗΣ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΟΥΣ Δvi) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ «ΑΝΑΦΕΡΕΣΘΑΙ» Δvii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ & ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ & ΛΑΤΡΕΙΑΣ Δviii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Δix) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΑΤΟΧΗΣ ΟΠΛΩΝ ,ΟΠΛΟΦΟΡΙΑΣ & ΟΠΛΟΧΡΗΣΙΑΣ Δx) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Δxi) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΩΝ ΑΠΟΔΟΧΩΝ & ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ Δxii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ & ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ Δxiii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ Δxiv) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΛΗΨΗΣ ΑΔΕΙΩΝ Δxv) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ & ΛΗΨΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ( ΘΑΝΟΝΤΕΣ ΣΕ ΔΙΑΤΕΤΑΓΜΕΝΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ & ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ –ΜΗ ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ –ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΒΟΗΘΗΜΑΤΟΣ Η΄ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ) Δxvi) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ & ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΩΣΙΔΙΚΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΑ ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ Δxvii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΗΘΙΚΗΣ & ΥΛΙΚΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ Δxviii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΑΔΑΠΑΝΩΣ ΣΕ ΟΙΚΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛ.ΑΣ Δxix) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ- ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ Δxx) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΙΤΙΣΗΣ Δxxi) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΔΩΡΕΑΝ Η΄ ΜΕ ΕΚΠΤΩΣΗ & ΕΙΣΟΔΟΥ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΘΕΑΜΑΤΑ Δxxii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΓΙΑ ΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Δxxiii) ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑΤΟΣ & ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΒΑΘΜΟΥ Δxxiv) ΑΛΛΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΕΥΕΡΓΕΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝ Β΄ ΜΕΡΟΣ: 9) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄: ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΟ ΖΗΤΗΜΑ: «Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛ.ΑΣ» Εi) ΓΕΝΙΚΑ ( ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ & ΟΠΛΟΥ ) Εii) ΕΝΝΟΙΑ & ΚΑΤΟΧΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ Εiii) ΜΕΡΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΛΑ & ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ & ΚΑΠΟΙΑ ΕΙΔΗ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ Εiv) ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ Εv) Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΡΗΣΗΣ ΟΠΛΩΝ Εvi) Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΤΟΥ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΠΛΩΝ Εvii) Η ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ & ΤΟ ΑΝΕΥΘΥΝΟ ΩΣ ΑΠΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΡΗΤΡΑ Εviii) ΜΕΡΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 10) ΕΠΙΛΟΓΟΣ